Avans Kar Dağıtımında Son Durum
Anonim ve limited şirketlerin içinde bulunulan yılın net dönem karına mahsuben yıl içinde avans olarak kar dağıtımı yapmalarına ilişkin düzenlemeler ve açıklamalar (SPK ya tabi olmayan şirketler açısından) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Kâr Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Tebliğinde(1) ve vergisel yönüyle de 1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde yeralmıştır. ( 1 No’lu Genel Tebliğin 6 ve 7 No’lu Genel Tebliğlerle değiştirilmiş “15.6.6.” bölümü)
Konuyla ilgili Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Tebliğine göre; şirketlerin kâr payı avansı dağıtabilmeleri için, şirket genel kurulunca kâr payı avansı dağıtılmasına ilişkin karar alınması ve kâr payı avansı dağıtılacak hesap döneminde hazırlanan üç, altı veya dokuz aylık ara dönem finansal tablolara göre kâr edilmiş olması ve genel kurulun bu yönde kararı gereklidir. (Genel kurul kararında kar payı avansının iadesiyle ilgili aşağıdaki hususlara da yer verilmelidir)
Kar payı avansı olarak dağıtılan tutarlar:
a. İlgili yıl sonunda, oluşan net dönem karının(2) yıl içinde dağıtılan avansı karşılayacak tutarda olmaması halinde, aşan kısım önceki yıla ait bilançodaki serbest yedek akçelerden (3) mahsup edilecek, buna rağmen kalan varsa bu kısım,
b. İlgili yıl zararla sonuçlanmışsa; önceki yıl bilançosundaki genel kanuni yedek ve serbest yedek akçeler öncelikle bu zararın kapatılmasında kullanılacaktır, geriye serbest yedek akçe kalmıyorsa dağıtılan avans karın tamamı, kalıyorsa kalan serbest yedek akçe tutarının avans kar payından mahsubu sonucunda mahsup edilemeyen bakiye kar payı avansı tutarı,
yönetim organının ihtarı ile ortaklar tarafından şirkete iade edilmek zorundadır.
Avans kar dağıtımı hesaplama tablosu adıgeçen tebliğde şu şekilde gösterilmiştir:
ARA DÖNEM KÂRI |
Varsa Geçmiş Yıl Zararları (-) |
Kurumlar Vergisi (-) |
Gelir Vergisi Kesintileri (-) |
Diğer Vergi ve Benzerleri (-) |
1. Tertip Kanuni Yedek Akçeler (-) |
İsteğe Bağlı Yedek Akçeler (-) |
İmtiyazlı Pay Sahipleri İçin Ayrılan Tutar (-) |
İntifa Senedi Sahipleri İçin Ayrılan Tutar (-) |
Kâra Katılan Diğer Kimseler İçin Ayrılan Tutar (-) |
Varsa Daha Önceki Ara Dönemlerde Ödenen Kâr Payı Avansı Tutarı (-) |
KÂR PAYI AVANSINA ESAS TEŞKİL EDEN TUTAR |
Kâr Payı Avansına Esas Teşkil Eden Tutarın Yarısı (-) |
DAĞITILABİLECEK KÂR PAYI AVANSI TUTARI |
2. Tertip Kanuni Yedek Akçeler (-) |
ÖDENECEK KÂR PAYI AVANSI TUTARI |
Kârdan imtiyazlı paylara imtiyaz dikkate alınmadan ödenir. İntifa senedi sahiplerine, ortak olmayan yönetim organı üyelerine ve ortaklar dışında kâra katılan diğer kimselere kâr payı avansı ödenemez.
Avans kar dağıtımı ile ilgili başka şartlar ve diğer hususlar aynı tebliğde belirtilmiş durumdadır.
Avans kar payı dağıtımı ile ilgili vergisel hususlar ise yine yukarıda ifade ettiğimiz üzere Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde yeralmakta olup bazı hususlara dikkat çekmekte fayda görüyoruz:
Kar payının dağıtıldığı ayda (tam mükellef kurumlara ödenenler hariç) kar dağıtımına bağlı vergi tevkifatı yapılacak ve anılan aya ait muhtasar beyanname ile beyan edilecektir.
Kar payının elde edilmesi ise, kurumun yıllık karının kesinleşip, avans kar dağıtımının dağıtılan kardan mahsup edildiği tarihte gerçekleşecektir. Örneğin; 2013 yılında avans olarak dağıtılan kar 2014 yılının mart ayında 2013 yılının dönem net karından mahsup edildiğinde ortaklarca bu tarihte (2014 Mart) elde edilmiş olacaktır. Ancak, bu mahsup yıl sonunu (Örneğimizde 31 Aralık 2014 ü ) geçemeyecektir.
Yıllara sari inşaat ve onarım işlerinde avans kâr payı tutarları; devam eden işlerin gerçekleşen maliyet ve hakedişleri arasındaki olumlu farktan, kesinti suretiyle ödenen vergiler, varsa geçmiş yıl zararlarının tamamı ile kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılmak zorunda olan yedek akçeler düşüldükten sonra kalan kısmın yarısı üzerinden hesaplanacaktır. Bu hesaplamanın yapılması için ayrıca bir bilanço düzenlemesine gerek bulunmamaktadır.
Hesap dönemi itibarıyla zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kârdan düşük çıkması halinde, ilgili mevzuatına göre geri çağrılan tutarlara transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanacaktır. Kar payı avansının hangi hallerde ortaklardan iadesinin isteneceği (SPK ya tabi olmayan şirketler için) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın tebliğinde belirtilmiştir. Kar payı avansının ortaklardan geri istenmesi durumunda, geri istenen tutarların ortağa borç olarak kullandırıldığından hareketle emsallere uygunluk ilkesine göre hesaplanması gereken faizin transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı açısından dikkate alınması gerekecektir.
(1) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın tebliği 9 Ağustos 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış olup, SPK ya tabi şirketler bu tebliğ yerine kar payı avansı dağıtımında kendi tabi oldukları mevzuatı esas alacaklardır.
(2) Net Dönem Karı: Vergi karşılığı ve bilançodaki geçmiş yıllar zararları düşülmüş kar (3) Serbest Yedek Akçe: Genel kanuni yedek akçelerin sermayenin veya çıkarılmış sermayenin yarısını aşan kısmı ile Kanun ve sözleşme gereği ayrılanlar dışında genel kurulca ayrılmasına karar verilen yedek akçeler.
