Bireysel Emeklilikte Son Durum

 

29 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6327 sayılı Kanunla gerek Gelir Vergisi Kanunu’nun bireysel emeklilik ile ilgili hükümlerinde ve gerekse bizzat 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda önemli değişiklikler yapılmıştır.

 

6327 sayılı Kanun öncesinde bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemeler şu şekilde vergilendirilmekte idi:

 

a) Emeklilik hakkı kazananlar ile vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlarda  ödemenin % 25 i  vergiden istisna edilmekte,  kalan kısım üzerinden  % 5 oranında,

 

b) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlara yapılan ödemelerde istisna uygulanmaksızın ödemenin tamamı üzerinden % 10 oranında,

 

c) On yıl süreyle katkı payı ödemeden ayrılanlara yapılan ödemelerde istisna uygulanmaksızın ödemenin tamamı üzerinden % 15 oranında

 

gelir vergisi tevkifatı yapılmaktaydı.

 

Katılımcının ödediği katkı payı üzerinden de vergi alınmasını öngören bu düzenlemeler

29 Ağustos 2012 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır. Yeni hükümlere göre artık istisna uygulaması sözkonusu değildir. Buna karşılık,  katılımcıya ödenen paranın sadece ana parayı aşan getirisi yani yatırılan paranın iradı vergilemeye (tevkifata) esas olarak dikkate alınacaktır.

 

İratlar üzerinden yapılacak tevkifat oranları ise değişmemiştir.

 

Diğer taraftan; anılan tarihten önce sistemden ayrılanlara yönelik bir geçici madde düzenlemesi yapılarak bu kişilerin tevkifatın yatırıldığı vergi dairesine başvurmaları halinde (dava açılmaması ve açılmışsa vazgeçmeleri şartıyla) eski hükümlere göre fazla kesilmiş olan verginin kendilerine iade edilmesi imkanı sağlanmıştır. Bunun için, bu durumda olan katılımcıların 29 Ağustos 2012 tarihinden itibaren bir yıl içinde başvurmaları şarttır.

 

Başvurularda; dava açılmışsa ilgili mahkemeye verilmiş davadan feragat dilekçesinin şerhli örneğinin yada davanın reddi kararının bir örneğinin, emeklilik şirketi tarafından tanzim edilen bireysel emeklilik sözleşmesinin bir örneği ile düzenlenmiş olan sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihleri ile yapılan kesintileri gösteren belgelerin bir örneğinin de ibraz edilmesi gerekmektedir.

 

Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan diğer değişiklikler ile 2013 yılı başından geçerli olmak üzere  bireysel emeklilik katkı paylarının ücret tevkifat matrahının tespitinde ve yıllık gelir vergisi beyannamesinde beyan edilen gelirden indirimine son verilmiştir. (İşverenlerce çalışanları adına ödenen katkı paylarının ticari kazançta gider olarak indirimi ise devam ediyor)

 

4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda yapılan değişikliklerin en önemlisi katılımcılara katkı paylarına ilave olarak Devlet katkısı ödenmesine ilişkin hükümlerdir. Katılımcı tarafından ödenen katkı payının % 25 i kadar Devlet katkısı katılımcı hesabına aktarılacaktır. Ancak, bir katılımcıya ödenecek toplam Devlet katkısı yılın son gününde geçerli olan asgari ücretin yıllık toplamını aşamayacaktır. Devletçe ödenen katkı payı da katılımcı adına yatırıma yönlendirilecek olup, katılımcı sistemde kalma süresine bağlı olarak belli yüzdelerde bu Devlet katkısını ve getirisini almaya hak kazanacaktır. (En az üç yıl kalanlar % 15 ine, en az altı yıl kalanlar % 35 ine, en az on yıl kalanlar % 60 ına )Emeklilik hakkının kazanılması veya vefata yada maluliyet halinde ise Devlet katkısının ve getirisinin tamamının alınması hakkı doğacaktır. Devletçe ödenen katkı payının kendisi değil ama iradı (getirisi) katılımcı sistemden ayrılırken vergi tevkifatına tabi  olacaktır. Devlet katkısı uygulamasına 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren geçilecektir.

 

Bireysel emeklilik sistemine katılımı ve daha fazla süre sistemde kalınmasını teşvik etmek amacıyla aşağıdaki düzenlemeler de yapılmıştır:

 

a. 29 Mayıs 2012  tarihi itibariyle sistemde iken 29 Haziran 2014 tarihine kadar birikimlerini alarak sistemden ayrılanlara Devlet katkısı ödenmeyecektir.

 

b. 1 Ocak 2013 tarihinden önce sisteme giren katılımcıların Devlet katkısı ve getirisine hak kazanacağı sürelerin hesabıyla ilgili olarak ( 2013 yılı başından itibaren enaz 3 yıl sistemde kalmak şartıyla) sistemde bulundukları süreye bir defaya mahsus olmak üzere aşağıdaki süreler eklenecektir: Sistemde 3 yıldan fazla 6 yıldan az bulunan katılımcılara 1 yıl, 6 yıldan fazla 10 yıldan az bulunan katılımcılara 2 yıl, 10 yıldan fazla bulunan katılımcılara 3 yıl.

 

Sonuç olarak; 

 

* 29 Ağustos 2012 tarihinden önce ayrılanların fazla kesilen vergileri almak için 29 Ağustos 2013 e kadar vergi dairesine başvurmalarını, 

 

* 29 Mayıs 2012 öncesinde önce bireysel emeklilik sistemine dahil olanların Devlet katkısı ve getirisine hak kazanmak için en azından 29 Haziran 2014 e kadar sistemden ayrılmamalarını,

 

*  Halen sistemde olanlar ile 2012 sonuna kadar bireysel emeklilik sistemine dahil olacaklara

2015 sonuna kadar ayrılmamak kaydıyla Devlet katkısı yönünden ek süre avantajı tanındığının dikkate alınmasını

 

öneririz.