Daha kesin ve belirgin kurallarla ticari hayatla bütünleşmek üzere “DENETİME HAZIR MISINIZ?”
“DENETİM, MALİ SİSTEMİN ŞEFFAFLIĞINI ARTIRACAK”
As/Nexia Yönetim Kurulu Başkanı Tuğrul Özsüt denetim konusunda Vergi Affı olarak anılan kanunun yeni kavram ve çalışmaları beraberinde getirdiğini vurgulayarak “Bugüne kadar sadece belli özelikleri taşıyan şirketlerin zorunlu veya ihtiyacen yaptırdığı denetim çalışmaları tüm sermaye şirketlerinde uygulamaya girecek. Bu vesile ile sadece sözü geçen şirketlerin bildiği ve kullandığı kavramlar tüm sermaye şirketlerinin hayatında yer alacak. 6201 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun sadece ticari faaliyetlere ilişkin normları düzenlemekle kalmayıp, denetim olgusunu daha kesin ve belirgin kurallarla ticari hayatla bütünleştireceğine inanıyoruz. Denetim zorunluluğu ülkemizde mali sistemin şeffaflığını muhakkak ki artıracaktır” dedi.
Yeni kavram ve çalışmalar neler ?
Bağımsız Denetim : İşletmelerin yıllık finansal tablo ve diğer finansal bilgilerinin, bu tablo ve bilgiler için belirlenen kriterlere uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, genel kabul görmüş bağımsız denetim standartlarında öngörülen gerekli tüm bağımsız denetim tekniklerinin uygulanarak, defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanmasıdır.
UFRS : Uluslararası Finansal Raporlama Standartları
TMS : Türk Muhasebe Standartları
Denetçi : TTK hükümleri gereği denetim işinden sorumlu olacak denetçiler üçe ayrılmaktadır.
İşlem denetçisi : Sermaye şirketlerinin kuruluşları, sermaye artırımı/tenzili, birleşme/bölünmeleri, nev’i değiştirmeleri ve diğer benzer konularda denetim görevlerini gerçekleştirir.
Bağımsız denetçi :Sermaye şirketlerinin finansal tablolarının TMS’ye uygun, TTK ve ilgili mevzuat hükümleri kapsamında hazırlanıp hazırlanmadığı konusunda denetim görevlerini gerçekleştirir ve bu çalışmalarının sonucunda olumlu,olumsuz gibi görüşleri içeren raporu imzalayan denetçilerdir. Ayrıca şirketin yıllık faaliyet raporlarında yer alan finansal bilgiler de denetim konusu içindedir. Şirketlerin risk kontrol sistemlerinin mevcudiyeti ve bu konudaki öngörülerini de yönetim kuruluna rapor ederler.
Özel denetçi : Yukarıda yer alan denetçiler, grup şirketlerinin birbirleri ile yaptıkları işlemlerde bir muvazaanın varlığını tespit ettiklerinde, şirket ortakları asliye ticaret mahkemesinden özel denetçi atanmasını isteyebilirler. Böylelikle atanan özel denetçi, yaptığı inceleme hakkında mahkemeye ayrıntılı bir rapor verir. Burada unutulmaması gereken husus özel denetçinin şirketin sırlarını da koruyacağıdır.
Hâkim ve bağlı şirket : Bir ticaret şirketi, diğer bir ticaret şirketinin, doğrudan veya dolaylı olarak oy haklarının çoğunluğuna sahipse veya diğer bir ticaret şirketini, bir sözleşme gereğince veya başka bir yolla hâkimiyeti altında tutabiliyorsa hâkim, diğeri bağlı şirkettir.
Şirketler topluluğu : Hâkim şirkete doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunan şirketler, onunla birlikte şirketler topluluğunu oluşturur.
Bağımsız denetim gerekli mi ?
Bugüne kadar sadece finans kurumlarının, Sermaye Piyasası Kanunu’na (SPK) tabi şirketlerin, yabancı ortaklı şirketlerin ve kreditörler tarafından talep edilmesi halinde yabancı kaynak kullanacak şirketlerin yaptırdığı bağımsız denetim Yeni TTK ile tüm şirketler için zorunlu hale getirilmiştir.
Bağımsız denetim; sayılan bu zorunluluklara sahip olmayan diğer şirketler için ilk bakışta bir külfet gibi yorumlansa da aslında bilgi akışının ve paylaşımın bu kadar hızlı, rekabet koşullarının bu kadar zor olduğu günümüzde şirketlerin vazgeçilemez yardımcısıdır. Zira ilgili tarafların kullanımına sunulan doğru, objektif, açık, anlaşılır ve teyit edilmiş finansal bilgi ve raporlar en değerli enstrümandır ve bu da ancak bağımsız denetimle mümkün hale gelmektedir.
Şirket yönetimine, hissedarlara, çalışanlara, alıcılara, tedarikçilere, yabancı kaynak sağlayanlara, yatırımcılara ve bağlı olunan kamu kurumlarına doğru, güvenilir ve teyit edilmiş bilgi sağlamak için bağımsız denetim bir zorunluluktur.
Bağımsız denetimden kimler, ne fayda elde edecek?
Yapılacak denetim çalışmasının sonuçlarından en büyük faydayı doğrudan veya dolaylı olarak denetlenen şirket elde edecektir. Zira yönetime sağlanan bilgi akışı hatalardan arındırılmış olacak ve bugüne kadar amacına hizmet etmeyen, tek görevi hesaplanan dönem vergi yükünün tevsiki olan mali tablolar, uluslararası kabul görmüş normlarda hazırlanacak, faaliyetin idame ettirilmesinde üzerlerine düşen görevi yapmaya başlayacaklardır.
Denetim sonucu hazırlanacak mali tablolar ileriye dönük tahmin ve analiz yapılmasında ve bu sayede sağlıklı kararlar alınmasında yardımcı olacaklardır.
Bilerek veya bilmeden yapılan muhasebe hataları önleneceğinden finansal tablolar olduğu gibi gerçeği yansıtacaktır. Bu da ortaya çıkabilecek suistimalleri ortadan kaldırdığından tüm ortakların finansal tabloları kullanarak kredi ve yatırım kararı verecek tarafların haklarının daha iyi korunması anlamına gelecektir.
Dünya üzerinde faaliyette bulunan tüm şirketlerle aynı finansal raporlama standartlarını uygulamak şirketlerimizin finansal raporlarının uluslar arası piyasalarda anlaşılır olmasını ve kabul görmesini sağlayacağından rekabet gücünde önemli bir artış sağlayacaktır.
Denetim görevini kimler gerçekleştirir?
Bağımsız denetim kuruluşları veya münferiden bu faaliyeti yürüten Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavir ünvanına sahip meslek mensupları denetçi olarak görev alabilecekler. Yeminli Malî Müşavir veya Serbest Muhasebeci Malî müşavir unvanını taşıyanların kurdukları şirketler tüm şirketler için denetim görevini ifa ederken, münferiden Yeminli Malî Müşavir veya Serbest Muhasebeci Malî Müşavir unvanını taşıyan meslek mensupları sadece orta ve küçük ölçekli şirketlerin denetim çalışmalarında bulunabilecekler. Bağımsız denetim kuruluşlarının kuruluş ve çalışma esasları ile denetçilerin nitelikleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan, Bakanlar Kurulunca yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir.
Buna karşılık denetçi olarak atanacak meslek mensubu denetlenecek şirketin ortağı, yöneticisi veya çalışanı olamaz, ilgili şirketin defterlerinin tutulmasında veya finansal tablolarının düzenlenmesinde denetleme dışında faaliyette bulunamaz. Bu gibi ilişkiler bağımsızlığı ortadan kaldıran işlemler olarak değerlendirilir.
TTK hükümleri uyarınca yapılacak denetimin kapsamı nedir?
Tüm sermaye şirketlerinin muhasebe ve finansal raporlama konularında Türk Muhasebe Standartları Kurulu tarafından yayınlanan TFRS’lere uyma zorunluluğu yeni TTK ile hayata geçti. Artık anonim şirketin, şirketler topluluğunun ve diğer sermaye şirketlerinin finansal tabloları Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenecek. Denetlenmemiş ise finansal tablolar ile yıllık faaliyet raporu düzenlenmemiş kabul edilecek.
Bu denetim, şirketin varlığını ve idamesini engelleyecek tehditlerin tespitine yönelik çalışmaların şirkette yapılıp yapılmadığının denetimi olarak tanımlanan risk denetimini de kapsayacak.
Yeni TTK ile şirket mali tabloları sadece vergi hesaplaması için kullanılmayacak
Ticari hayatta büyük değişiklikler yaratan Türk Ticaret Kanunu’nun 1 Ocak 2013 tarihi itibariyle uygulaması başlayacak olan denetim ile ilgili hükümleri anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin, finansal durum tablosunun (bilanço), kapsamlı gelir tablosunun, nakit akış tablosunun, öz kaynak değişim tablosunun ve alakalı dipnotların denetlenmesini zorunlu kılıyor.
Bu gereklilik neticesinde TMS’ye uygunluğu uluslararası denetim standartlarına göre denetlenmiş ve teyit edilmiş mali tablolar şirket sahibinin, yöneticisinin ve potansiyel ve mevcut yatırımcılarının en önemli ve sağlam bilgi kaynağı olacak.
Bahse konu standartlar çerçevesinde hazırlanmış mali tablolardan elde edilecek sonuçlar olduğu gibi şirket faaliyetlerinin neticelerini yansıtacak. Bugüne kadar muhasebe hesap planı da dahil olmak üzere tüm muhasebe uygulamalarında büyük ağırlığı olan vergi mevzuatımız sadece gerçek olarak tespit edilmiş olan ticari kardan dönem vergi yükünün hesap edilmesi için kullanılan mali karın tespitinde rol oynayacak.
Sonuç olarak; 13 Ocak 2011 tarihli ve 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu sermaye şirketlerinin denetimi için tamamen yeni bir sistem getiriyor. Anonim şirketlerin zorunlu organları arasında sayılan ve konuyla ilgili uzmanlığı bulunması gerekmeyen murakıplar tarafından yapılan denetim, artık bağımsız denetim şirketleri veya meslek mensupları (Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler) tarafından yapılacak.
Söz konusu denetim, konsolide ve solo tüm finansal tabloları ve faaliyet raporlarını kapsamakta olup, bu denetim Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) çerçevesinde Uluslar arası Denetim Standartları’na göre yapılacak.
Buna ilave olarak şirketler kuruluş, sermaye artırımı ve azaltılması, birleşme, bölünme, nev’i değişikliği, menkul değer ihracı gibi işlemlerinde de denetçiye ihtiyaç duyacak. Sayılan bu gibi faaliyetlerin denetimini yapanlar ise işlem denetçisi olarak adlandırılacak.
Ayrıca bir pay sahibinin talebiyle de denetim yaptırılabilecek. Genel kurulun pay sahibinin denetim talebini kabul etmesi durumunda asliye ticaret mahkemesi denetçi atayacak. Atanan bu denetçinin ismi özel denetçi, yapılacak denetim de özel denetim olarak adlandırılacak.
Yürürlüğü 1 Ocak 2013 olan bu uygulama neticesinde herhangi bir sermaye şirketinin mali tablosunu incelediğimizde mali tabloda bulunan değerler usulen değil gerçekten kendilerini yansıtacak. Ayrıca bu mali tablolar dünyanın her köşesinde anlaşılır olacak.
Denetim zorunluluğu ülkemizde mali sistemin şeffaflığını muhakkak ki artıracak. Yeniden düzenlenen Türk Ticaret Kanunu ile gelişen ülkemiz ekonomisine paralel olarak sermaye şirketlerinin de gelişmiş ülkelerdeki finansal raporlama standartlarına ve kurumsal yönetim ilkelerine uyumunda son derece önemli adımlar atılmış olacak.
Bu dokümanda yer alan bilgiler genel içeriklidir ve herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin özel durumuna hitap etmemektedir. Sürekli güncel ve doğru bilgi sunumuna özen gösterilmesine karşın bu bilgiler her zaman her durumda doğru olmayabilir. Hiç kimse özel durumuna uygun bir uzman görüşü almaksızın , bu dokümanda yer alan bilgilere dayanarak hareket etmemelidir. Nexia Türkiye ve AS Bağımsız Denetim ve YMM A.Ş.’ye, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
