Hurda Teslimlerine İlişkin Bazı Vergisel Uyarılar
Yazımızda mükelleflerin normal ticari faaliyetleri sırasında ortaya çıkan hurda ve atıkların satışında KDV açısından dikkat etmeleri gereken bazı hususlara yer verilmiştir.
KDV Kanunu’nun 17/4-g Maddesine göre; metal, plastik, lastik, kauçuk, kağıt, cam hurda ve atıklarının teslimi KDV den istisnadır. Hurda kavramı 117 Seri No’lu KDV Genel Tebliğinde tanımlanmıştır. (EK:1) Maddede sayılmayan diğer hurdalar (örneğin; ahşap hurdaları) bu istisna kapsamında değildir.
KDV Kanunu’nun 32. ve 30/a Maddeleri uyarınca bu istisna kapsamında satışı yapılan malların alışında yada imalatında yüklenilen KDV indirilemez. Eğer daha önce indirilmişse, istisna kapsamında satışın yapıldığı ay KDV beyannamesinde bu kapsamda yüklenilmiş ve indirim konu yapılmış KDV tutarı hesaplanan KDV ye ilave edilerek düzeltme yapılır.
Ancak, 97 Seri No’lu KDV Genel Tebliğinde imalat atıkları için aşağıdaki özel düzenleme yapılmıştır:
“İmalat Artıklarının Tesliminde KDV Uygulaması
İmalathane ya da fabrikalarda, imalat sırasında elde edilen metal kırpıntı, döküntü ve talaşların teslimi KDV Kanununun 17/4-g maddesine göre vergiden müstesnadır. Aynı Kanunun 30/a ve 32 nci maddelerine göre bu işlem kısmi istisna kapsamına girmektedir.
Yukarıda belirtilen imalat artıkları, işletmelerin asıl üretim konusunu teşkil etmemekte, asıl ürünlerin imalatı sırasında fire veya atık olarak ortaya çıkmaktadır. Satışa konu olsalar dahi, işletmenin amacı bu fire ve atıkları imal etmek olmadığından, gelir ve kurumlar vergisi uygulamasında bunlara ayrıca bir maliyet izafe edilmemektedir.
Bu durumda, yukarıda sayılan imalat artıkları için yüklenilen bir KDV de söz konusu olmayacaktır.
Bu nedenle sözü edilen imalat artıkları için, "Yüklenilen KDV" hesaplanmak suretiyle teslim edildikleri dönemde KDV Beyannamesinin 30. satırında beyan yapılmasına gerek bulunmamaktadır.”
Sözkonusu genel tebliğde sadece imalat sırasında elde edilen metal kırpıntı, döküntü ve talaşların teslimi ile ilgili açıklamalar yapılmış olmakla birlikte, bu açıklamaların genel anlamda imalat sırasında ortaya çıkan diğer kırpıntı, döküntü ve benzerleri için de geçerli olması gerektiğini düşünüyoruz. (Örneğin; mukavva kutu imalatı sırasında çıkan kağıt kırpıntıları)
Konuyla ilgili mevzuattan da anlaşılacağı üzere, bir iktisadi kıymetin hurda yada atık olup olmadığı, bu kıymetin satışında KDV hesaplanıp hesaplanmayacağı ve buna bağlı olarak da alışında yüklenilen ve indirim konusu yapılan KDV nin düzeltilip düzeltilmeyeceği açısından önem taşımaktadır.
İmalat atık ve hurdalarının (normal fire sınırları içinde olmak kaydıyla) bu niteliklerinde genel olarak tereddüt olmamakla birlikte diğer bazı iktisadi kıymetlerde (örneğin makinelerde) bu tespit daha zordur. Bir amortismana tabi kıymetin amortisman süresinin tamamlanmış olması onun hurdaya çıktığı anlamına gelmeyebilir. Bu nedenle; özellikle belli tutarı aşan iktisadi kıymetlerin hurda niteliğinde olup olmadığına tespite yönelik bazı tedbirlerin alınmasında fayda bulunmaktadır. Buna örnek olarak; ilgili ticaret yada sanayi odasına başvurarak bilirkişi vasıtasıyla durumu tespit ettirmek, yüksek maliyetle iktisap edilmiş kıymetlerde ise mahkemeye başvurarak karar aldırmak gibi yöntemler düşünülebilir. Önemli olan olası bir vergi incelemesinde inceleme elemanını bu konuda ikna edebilecek objektif belgelerin sunulabilmesidir.
İktisadi kıymet satılırken, eğer hurda olarak KDV istisnası kapsamında satılıyorsa buna ilişkin faturada; iktisadi kıymetin nevi ve hurda niteliği, KDV Kanunu’nun 17/4-g Maddesine göre teslimin KDV den istisna olduğu mutlaka belirtilmeli, kıymetin hurda olduğunu ispatlayan belgeler muhafaza edilmelidir.
NOT: Hurda ve atık teslimlerinde istisnadan vazgeçerek KDV li fatura düzenlenmesi de mümkündür. Bunun için KDV Kanunu’nun 18.Maddesindeki düzenlemeler çerçevesinde vergi dairesine yazılı başvuruda bulunmaları gereklidir. Ancak, istisnadan vazgeçildiği taktirde bu tercihten 3 yıl süreyle geri dönmek mümkün bulunmamaktadır. Diğer taraftan; metal, plastik, lastik, kauçuk, kağıt, cam hurda ve atıklarının istisnadan bu şekilde vazgeçilerek KDV li olarak teslim edilmesi halinde alıcı tarafından 9/10 oranında KDV tevkifatı uygulanacaktır. (117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği)
