Örtülü Sermaye İle İlgili Özellik Taşıyan Bazı Hususlara Dikkat Çekelim İstedik.
Kurumların ortaklarından veya ortaklarla ilişkili kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmelerinde kullandıkları borçların (hesap dönemi başındaki vergiye esas bilançoda yeralan) özsermayelerinin üç katını aşan kısmı örtülü sermaye sayılmaktadır.
(Kurumlar Vergisi Kanunu Madde:12)
Örtülü sermaye kapsamındaki borçlanmalar nedeniyle ödenen faiz ve kur farkları, kurum kazancının tespitinde gider olarak kabul edilmediği gibi, ödenen faizlerin kar dağıtımı olarak
görülmesi ve buna bağlı vergileme yapılması gerekecektir. (Kurumlar Vergisi Kanunu Madde:12/7, Madde:11/1-b)
Örtülü sermaye tanımında geçen “ortaklarla ilişkili kişi” ifadesinden; ortağın doğrudan yada dolaylı enaz % 10 hissesine veya oy hakkına yada kar payına sahip kurumlar ve ortağın veya ortakla ilişkili bu kurumun sermayesinin, oy yada kar payı hisselerinin en az % 10 unu elinde bulunduran gerçek kişi ve kurumlar anlaşılmalıdır.
Örtülü sermaye ile ilgili olarak özellik arz eden bazı hususlara dikkatinizi çekmek istiyoruz:
* Borcun Dolaylı Olarak Kullandırılması:
Dikkat edilirse; kurumun ortak yada ortakla ilişkili kişilerden doğrudan temin ettiklerinin yanı sıra dolaylı olarak temin ederek işletmesinde kullandığı borçlar da örtülü sermaye sınırının tespitinde dikkate alınmaktadır. Borcun, ortak veya ortakla ilişkili kişiden ancak üçüncü kişi üzerinden dolaylı olarak temin edilmesi durumunda da örtülü sermaye söz konusu olabilecektir. Dolaylı olarak temin edilen borçlanmalarda araya birden fazla kurumun girmesi borcun örtülü sermaye olarak kabul edilmesine engel teşkil etmemektedir.
Örneğin; (A) kurumunun ve (B) kurumunun ortaklık ilişkisi içinde bulunduğunu, (C) kurumunun ise ortaklık yada ortakla ilişkili kişi konumunda olmadığını varsayalım. (A) kurumu borcu aralarında ortaklık yada ortakla ilişkili kişi bağlantısı olmayan (C) kurumuna, (C) kurumu da bu şekilde temin ettiği borcu (B) kurumuna vermişse, (B) kurumun bu borcu dolaylı olarak (A) kurumundan temin ettiği kabul edilecek ve diğer şartların varlığı halinde bu borçlanma örtülü sermaye sayılacaktır.
* Bankadan Alınan Kredinin Aynen Ortak Kuruma Aktarılması:
Kurumların iştiraklerinin, ortaklarının veya ortaklarla ilişkili kişilerin, bankalardan yada sermaye piyasalarından temin ederek aynı şartlarla kısmen veya tamamen ortak kuruma kullandırdığı borçlanmalar örtülü sermaye kapsamında borçlanma olarak dikkate alınmayacaktır.
* Ortakların Nakdi Teminatları Karşılığı Borçlanmalar:
Örtülü sermaye ile ile ilgili 12. Maddede; kurumların ortaklarının veya ortaklarla ilişkili kişilerin sağladığı gayrinakdi teminatlar karşılığında üçüncü kişilerden yaptığı borçlanmaların örtülü sermaye sayılmayacağı belirtilmiştir. Buna karşılık; ortakların yada ortakla ilişkili kişilerin nakdi teminatları karşılığında kurumların üçüncü kişilerden yaptığı borçlanmaların örtülü sermaye kapsamında görülmesi gerekecektir. Esasen, yukarıda daha önce de belirttiğimiz üzere böyle bir durumda borcun ortak yada ortakla ilişkili kişiden “dolaylı” olarak kullanılması sözkonusudur.
1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde; kurumun kasasında veya bankada bulunan yerli veya yabancı paralar ile her an nakde çevrilebilen çekler, altın, Devlet Tahvili, Hazine bonosu, Toplu Konut İdaresince çıkarılan veya İMKB’de işlem gören hisse senetleri, tahvil ve bonolar dışındaki her türlü teminatın gayrinakdi teminat olarak değerlendirileceği açıklanmıştır. Bu sayılanlar ise, nakdi teminat kabul edilmektedir.
Örnek:
(X) kurumu, (Y) Bankasına elindeki müşteri çeklerini teminat olarak vermiş, banka da karşılığında (X) kurumu ile ortaklık ilişkisi içinde olan (Z) kurumuna nakit kredi kullandırmıştır. Burada, kredi banka tarafından (Z) kurumuna verilmiş olmakla birlikte, (X) kurumunun nakdi teminatı karşılığında kullandırıldığından, bu borç örtülü sermaye kapsamında değerlendirilecek, eğer Kanun maddesindeki diğer şartlar da gerçekleşiyorsa ödenecek faiz ve kur farkının gider yazılması mümkün olamayacaktır.
