KAMU KURUM VE KURULUŞLARINDAN OLAN TİCARİ ALACAKLAR İÇİN ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYRILABİLİR Mİ ?
Vergi Usul Kanunu’nun 323. maddesinde hangi alacakların şüpheli alacak sayılacağı belirtilmiştir. Buna göre ticari kazancın elde edilmesi ve devam ettirilmesi ile ilgili olmak şartı ile;
- Dava ve icra safhasında bulunan alacaklar,
- Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar, şüpheli alacak sayılacaktır.
Şüpheli alacaklar için değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte bir karşılık ayrılabilir.
Bu karşılığın hangi alacaklara ait olduğu karşılık hesabında gösterilir. Teminatlı alacaklarda karşılık, teminat tutarı dışındaki kısım için ayrılabilir.
Yazımızın konusu, kamu kuruluşlarından olan alacaklar için şüpheli alacak karşılığı ayrılıp ayrılmayacağına yöneliktir.
Kamu Kurum Kuruluşlarından Olan Alacaklar için Şüpheli Alacak Karşılığı Ayrılması
Konu ile ilgili şüpheli alacak karşılığı ayrılamayacağını savunanlar görüşler ile karşılık ayrılabileceğini savunan görüşleri iki başlık altından toplayabiliriz.
I-Karşılık Ayrılabileceğini Savunan Görüş:
Vergi Usul Kanunu’nun 323. maddesinde alacağın şüpheli kabul edilebilmesi için aranan şartlar sayılmış ve kanun kapsamına giren bütün mükellefler için aynı ölçüler dahilinde uygulanması gereken hususlar belirtilmiştir. Alacağın şüpheli hale gelme koşulları arasında kamu kurumları ile özel teşebbüs arasında herhangi bir ayrım yapılmamıştır. Kamu idarelerinden olan alacaklar nasıl olsa tahsil edilecektir şeklinde bir gerekçeye dayanarak bu nitelikteki alacaklar için karşılık ayrılamayacağını savunmak, mükellefi tasarruf etmediği bir alacak için vergi ödemek durumuna bırakacak ve özel teşebbüsten alacaklı olanlara nazaran farklı işlemlere tabi tutmak anlamına gelecektir. Bu ise vergi adaleti ilkesine aykırı hareket etmektir. Kamudan olan alacaklar teminatlı alacak olarak da kabul edilemez. Zira kanun maddesinde yer alan teminat, alacağın miktarına yönelik olarak somut bir biçimde karşılık teşkil eden şeydir.
HUK Danışma Komisyonu’nda yapılan görüşmede karşılık ayrılabileceği ve karşılık ayrılamayacağı yönünde iki ayrı görüş ortaya çıkmış ve yapılan oylama sonucunda yukarıda yer alan ikinci görüş oy çokluğu kabul edilmiştir. (Hesap Uzmanları Kurulu Danışma Komisyonu’nun 28.05.1962 tarih ve 116 sayılı Kararı)
II-Karşılık Ayrılamayacağını Savunan Görüş:
Kamu idare ve müesseselerinden olan alacağın tahsil edilememesi ve bu yüzden zarara katlanılması söz konusu değildir. Kamu idaresi likidite durumu sebebiyle borcunun ödenmesini geciktirebilir. Fakat ödenmemesi ihtimali hiçbir zaman söz konusu olmaz. Esasen kamu taahhütlerinin karşılıkları kurumların bütçelerinde yer almakta ve bütçe ise kanun ile yapılmaktadır. Dolayısıyla, kamu idaresinden borçları kanun teminatı altında saymak gerekir. Bu bakımdan, kamu idarelerinden olan alacakları Vergi Usul Kanunu’nun 323. maddesinde düzenlenen haliyle şüpheli alacak saymaya imkan yoktur.
Konu hakkında Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Özelgesi’nde, “Şüpheli alacak karşılığı ayrılmasındaki temel unsur oluşması beklenen bir zararın varlığıdır. Kamu idare ve müesseselerinden kaynaklanan bir alacağın zamanında tahsil edilememesi durumunda, bu alacağın tahsilinin imkânsız hale geldiği düşünülerek ya da tahsili mümkün olamayacağı kanaati ile dönemsellik ilkesi gereği söz konusu alacakların şüpheli alacak olarak değerlendirilip karşılık ayrılması kamu idare ve müesseselerinin borçlarını ödememesi düşünülemeyeceğinden söz konusu olamaz.” demek suretiyle kamudan olan alacaklara karşılık ayrılamayacağı yönünde görüş belirtilmiştir.
(Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı /21.02.2012/ B.07.1.GİB.4.06.18.02-32323-7986-282)
17.09.2015
Bu dokümanda yer alan bilgiler genel içeriklidir ve herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin özel durumuna hitap etmemektedir. Sürekli güncel ve doğru bilgi sunumuna özen gösterilmesine karşın bu bilgiler her zaman her durumda doğru olmayabilir. Hiç kimse özel durumuna uygun bir uzman görüşü almaksızın , bu dokümanda yer alan bilgilere dayanarak hareket etmemelidir. Nexia Türkiye ve AS Bağımsız Denetim ve YMM A.Ş.’ye, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
