Binek Otomobillere Getirilen Gider Kısıtlmasının Uygulaması

Bilindiği üzere 7194 sayılı Kanun ile faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması veya çeşitli şekilde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletme faaliyetlerinde kullanılan binek otomobillerin giderlerine ilişkin önemli kısıtlamalar getirilmiştir.

Söz konusu gider kısıtlamaları işletmelerin 2020 yılında elde edecekleri kazançlarının tespitinde dikkate alınacak olup bu giderleri dört kategoride sınıflandırmak mümkündür:

1. Binek otomobillere ilişkin kiralama giderleri

2. Binek otomobillere ilişkin iktisap giderleri

2. Binek otomobillere ilişkin cari yıl giderleri

3. Binek otomobillere ilişkin amortisman giderleri

Kanuni düzenlemede yer alan binek otomobiller Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 pozisyonunda yer alan motorlu taşıtlardır.

Bahsi geçen yasal düzenlemeler Gelir Vergisi Kanunu’nun Ticari ve Serbest Meslek Kazancının tespitini konu alan ilgili maddelerine eklenmiş olup gündemimizde ilgili kanun ile getirilen gider kısıtlamasına ilişkin özet açıklamalara ve uygulama örneklerine yer verilmiştir.

Ayrıca belirtmek isteriz ki; gündemimizin konusuna oluşturan gider kısıtlamalarına ilişkin detaylı açıklamalar ve örnekler 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Tebliği’nde yer almakta olup mezkûr Tebliğ Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından henüz taslak olarak paylaşılmış ve Taslak Tebliğ bugün itibariyle Resmi Gazete’de yayımlanmamıştır.

1.Binek Otomobillere İlişkin Kiralama Gideri:

01.01.2020 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere ticari kazanç sahipleri, serbest meslek erbapları ve kurumlar vergisi mükellefleri kiraladıkları ve işletmede kullandıkları binek otomobillerine ilişkin aylık kira ödemelerinin 5.500,00 TL’ lik kısmını kazançlarının tespitinde dikkate alacaklardır. Kira ödemelerinin 5.500,00 TL’ yi aşan kısmı ise kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır. Bu kısma isabet eden KDV ‘de indirim hesaplarına dahil edilmeyecek gelir ve kurumlar vergisi yönünden kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınmayacaktır.

 

	Örnek:
a	Aylık Kira Bedeli (TL)	7.500,00
b	Gider Olarak Dikkate Alınabilecek Aylık Tutar (TL)	5.500,00
c=b	Matrah Tespitinde Gider Olarak Dikkate Alınabilecek Aylık Tutar (TL)	5.500,00
d=(a-c)	KKEG Aylık Tutar (TL)	2.000,00
e=(d*0,18)	KKEG Aylık Tutara İsabet Eden İndirim Konusu Yapılamayacak KDV Tutarı (TL)	360,00
f=(c*0,18)	İndirim Konusu Yapılabilecek KDV Tutarı (TL)	990,00
g=(d+e)	Toplam KKEG Tutarı (TL)	2.360,00

 

Taslak Tebliğ’de finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere yapılan ödemlerin aylık kiralama gideri kısıtlamasına tabi olmadığı belirtilmiştir.

 

Kira gider kısıtlaması 01.01.2020 tarihinden önce başlayıp bu tarihten sonra da devam eden kiralama işlemlerine ilişkin harcama bedellerini kapsamaktadır.

 

2020 yılı için 5.500,00 TL olan gider kısıtlaması tutarı 2021 ve sonraki yıllarda yeniden değerlemeye tabi tutulacaktır.

 

2.Binek Otomobillere İlişkin İktisap Giderleri:

Vergi kanunlarına ilişkin hükümler mükelleflere bazı durumlar için seçimlik hak tanınmıştır.

 

Mükellefler ilgili Kanun hükümleri dahilinde;

 

• Binek otomobillerin ilk iktisabında doğan Özel Tüketim Vergisini, binek otomobilin maliyetine eklemek veya gider olarak dikkate almak,

 

• Binek otomobilin iktisabında işlem bedeli üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisini, binek otomobilin maliyetine eklemek veya gider olarak dikkate almak seçimlik hakkına sahiptirler.

 

İlgili Kanuni düzenleme öncesinde bu seçimlik hakkı gider yazmak suretiyle kullanmak isteyen mükellefler bakımından herhangi bir tutarsal sınırlama söz konusu değildi.

 

Ancak 7194 sayılı Kanun sonrasında binek otomobillerin iktisabına ilişkin Özel Tüketim Vergisi ve Katma Değer Vergisi toplamının en fazla 140.000,00 TL kadarlık kısmı ticari ve mesleki kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

 

Getirilen bu düzenlemeler, Özel Tüketim Vergisi ve Katma Değer Vergisinin gider/maliyet olarak dikkate alınabileceği noktasında mükelleflere tanınan seçimlik hakkı kısmen sınırlandırmaktadır.

 

Söz konusu sınırlama 01.01.2020 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanacaktır.

 

	Örnek:
a	Binek Otomobil Vergisiz Satış Fiyatı (TL)	140.000,00
b	ÖTV	140.000,00
c=(a+b)*0,18	KDV	50.400,00
d=(b+c)	Vergiler Toplamı	190.400,00
e	Gider Olarak Dikkate Alınabilecek Tutar (TL)	140.000,00
f=(d-e)	KKKEG Olarak Dikkate Alınacak Tutar (TL)	50.400,00

 

7194 sayılı Kanun öncesinde yukarıda sunulan örnekte yer alan 50.400,00 TL tutarı doğrudan veya amortisman uygulaması yoluyla gider kaydedilebilmekteydi.

 

2020 yılı için 140.000,00 TL olan gider kısıtlaması tutarı 2021 ve sonraki yıllarda yeniden değerlemeye tabi tutulacaktır.

 

3.Binek Otomobillere İlişkin Cari Yıl Giderleri:

7194 sayılı Kanun sonrasında binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i ticari ve mesleki kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

Genel giderler; taşıtların tamir, bakım, yakıt, sigorta, otopark, köprü ve otoyol geçiş ücreti ile benzeri giderleridir.

Söz konusu kısıtlamaya tabi olan taşıtların işletmenin envanterine kayıtlı olması veya kiralama yoluyla edinilmesinin bir önemi bulunmamaktadır.

 

Yapılan Gideri Türü	Binek Otomobile Ait Toplam Harcama (TL): (A)	Kazancın Tespitinde Gider Olarak Dikkate Alınabilecek Azami Tutar: (A)*0,7	KKEG: (A)*0,3
Akaryakıt	6.300,00	4.410,00	1.890,00
Sigorta Gideri (KDV İstisnası-17/4-e)	1.440,00	1.008,00	432,00
Otopark Gideri	390,00	273,00	117,00
Bakım/Onarım Gideri	2.360,00	1.652,00	708,00
Köprü Geçiş Ücreti	670,00	469,00	201,00
Toplam	11.160,00	7.812,00	3.348,00

 

Ayrıca kanunen kabul edilmeyen giderler dolayısıyla yüklenilen KDV, indirim veya gider/maliyet hesaplarına alınamayacağından, 3.348,00 TL’ lik gidere isabet eden KDV’de KKEG olarak vergi matrahına dahil edilecektir.

 

MTV’ nin 14’üncü maddesi uyarınca taşıt kiralama faaliyeti ile uğraşan işletmelerin bu amaçla kiraya verdikleri araçlara ilişkin olmak üzere binek otomobillere ait MTV gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak zaten dikkate alınamamaktadır. Bu sebeple binek otomobillere ilişkin cari yıl gider kısıtlamasında söz konusu verginin gider olarak kabul edilip edilmeyeceği uygulamanın dışındadır.

 

Taslak Tebliğ’ de, banka kredisi ile alınan araçların faiz giderlerinin bu kapsamda olup olmadığına veya dövizli araç kredilerinin kur farklarının kapsamına girip girmediğine ilişkin bir açıklamaya yer verilmemekle beraber; finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin yapılan faiz ödemelerinin, kiralamanın ilk yılı dışındaki faiz tutarlarının (ilk yıl araç maliyetine dahil edilmesi gerektiğinden) en fazla %70’inin gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabileceği açıklanmıştır.

 

Cari yıl gider kısıtlaması 01.01.2020 tarihinden önce iktisap edilen veya bu tarihten önce kiralama yolu ile edinilen binek otomobillere ait giderlere uygulanacaktır.

 

4.Binek Otomobillere İlişkin Amortisman Giderleri:

7194 sayılı kanun sonrasında mükellefler 01.01.2020 tarihinden itibaren binek otomobillerine ilişkin hesaplayacakları amortisman tutarını, kanunda belirlenen haddi aşması halinde aşan kısım gider olarak kabul edemeyeceklerdir.

 

Şöyle ki; Özel Tüketim Vergisi ve Katma Değer Vergisi hariç ilk iktisap bedeli 2020 yılı için 160.000,00 TL, söz konusu vergilerin tercihen maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde, amortisman tutarı 2020 yılı için 300.000,00 TL’yi aşan binek otomobillerin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınacaktır.

 

Söz konusu hadler 07.12.2019 tarihinden 31.12.2019 tarihine kadar iktisap edilenler binek otomobiller için sırasıyla 135.000,00 TL ve 250.000,00 TL olarak uygulanacaktır.

 

07.12.2019 tarihinden önce iktisap edilen binek otomobiller için bir tutar belirlemesi yapılmadığından bu otomobiller için herhangi bir amortisman kısıtlaması söz konusu değildir.

 

Örnek:
Aracın İktisap Tarihi	1.02.2020
Araç Bedeli (TL)	200.000,00
ÖTV Tutarı (TL)	100.000,00
KDV Tutarı (TL)	54.000,00
Vergiler Toplamı (TL)	154.000,00
Vergiler Dahil Toplam Maliyet (TL)	354.000,00
Normal Amortisman Yöntemi Tercih Edilmiştir.
Faydalı Ömür 5 Yıl

 

Dönem	Üzerinden Amortisman Hesaplanacak Tutar (Vergiler Maliyet Bedeline Dahil Edilmiştir.) (TL)	Hesaplanan Amortisman Gideri (TL) (A)	7194 sayılı Kanun Sonrası Üzerinden Amortisman Hesaplanacak Tutar (TL)	Gider Olarak Dikkate Alınabilecek Amortisman Tutarı (TL) (B)	KKEG (TL) C=(A-B)
2020	354.000,00	64.900,00	300.000,00	55.000,00	9.900,00
2021	354.000,00	70.800,00	300.000,00	60.000,00	10.800,00
2022	354.000,00	70.800,00	300.000,00	60.000,00	10.800,00
2023	354.000,00	70.800,00	300.000,00	60.000,00	10.800,00
2024	354.000,00	76.700,00	300.000,00	65.000,00	11.700,00
Toplam		354.000,00		300.000,00	54.000,00

 

Yukarıda yer alan örnekte görüleceği üzere düzenleme öncesinde binek otomobilin ilk iktisabında KDV ve ÖTV’yi araç maliyetine dahil eden bir mükellefin ticari kazancında dikkate alabileceği amortisman gideri ile düzenlemesi sonrasında ticari kazancında dikkate alabileceği amortisman gideri arasında mükellef aleyhine 54.000,00 TL fark oluşmaktadır.

 

Ayrıca 01.02.2020 yılında iktisap edilen binek otomobil için 2020 yılının 1.Geçici Vergi Döneminde hesaplanan amortisman giderinin 1.800,00 TL ([1])’si KKEG olarak dikkate alınacaktır.

 

Otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği durumda da amortisman uygulamasına esas alınacak tutar 2020 yılı için 300.000,00 TL olacaktır.

Yukarıdaki örnekte yer alan binek otomobile ilişkin KDV ve ÖTV’nin maliyet yerine gider kaydedildiği durumda ise amortisman giderlerine ilişkin dağılım aşağıdaki gibi olacaktır.

 

([1]) 2020 Yılı İçin KKEG olarak dikkate alınacak tutar :9.900,00 TL/11 Ay (Ocak Ayı Hariç)=900,00 TL,

 900,00 TL*2 (2020 Yılı Şubat ve Mart Ayı)=1.800,00 TL

 

Dönem	Üzerinden Amortisman Hesaplanacak Tutar (Vergiler Maliyet Bedeline Dahil Edilmemiştir.) (TL)	Hesaplanan Amortisman Gideri (TL) (A)	7194 sayılı Kanun Sonrası Üzerinden Amortisman Hesaplanacak Tutar (TL)	Gider Olarak Dikkate Alınabilecek Amortisman Tutarı (TL) (B)	KKEG (TL) C=(A-B)
2020	200.000,00	36.666,67	160.000,00	29.333,33	7.333,33
2021	200.000,00	40.000,00	160.000,00	32.000,00	8.000,00
2022	200.000,00	40.000,00	160.000,00	32.000,00	8.000,00
2023	200.000,00	40.000,00	160.000,00	32.000,00	8.000,00
2024	200.000,00	43.333,33	160.000,00	34.666.67	8.666,67
Toplam		200.000,00		160.000,00	40.000,00

 

Ayrıca 01.02.2020 yılında iktisap edilen binek otomobil için 2020 yılının 1.Geçici Vergi Döneminde hesaplanan amortisman giderinin 1.333,33 TL ([2])’si KKEG olarak dikkate alınacaktır.

 

Ancak önemle belirtmek isteriz ki; KDV ve ÖTV’ nin gider kaydedilmesi tercihinde bulunulması durumunda, gündemimizin “2.Binek Otomobillere İktisap Giderleri” başlıklı bölümünde belirtildiği üzere toplam vergilerin 140.000,00 TL’si gider olarak dikkate alınacaktır. 14.000,00 TL (154.000,00 TL-140.000,00 TL) ise KKEG olarak vergi matrahına dahil edilecektir.

 

Sonuç olarak gündemimizde 7194 Sayılı Kanun ile 01.01.2020 itibariyle uygulamaya konulan binek araçlarda gider kısıtlamasına ilişkin özet açıklama ve örneklerde bulunulmuştur. Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi bugün itibariyle düzenlemenin usul ve esaslarına ilişkin ikinci mevzuat taslak olarak yayımlanmış ancak resmiyet kazanmamıştır.

 

Mükelleflerin gider kısıtlamalarına ilişkin tutarları, hesap planlarında takip edebilecek şekilde muhasebe bilgi sistemlerini revize etmeleri yerinde olacaktır.

 

Amortisman uygulamasında gider kısıtlamasına tabi olan KKEG amortisman tutarının binek otomobilin satılması halinde; satış karının hesabında nasıl dikkate alınacağının, beyanname üzerinde indirim konusu yapılıp yapılmayacağının idari düzenleme ile açılığa kavuşturulması ayrıca beklenmektedir.

 

Saygılarımızla,

12.05.2020