Devreden yatırım indiriminin kullanımı kurum kazancının % 25 i ile sınırlandırıldı.
SİRKÜLER
08/03
02/08/2010
KONU :
* Devreden yatırım indiriminin kullanımı kurum kazancının % 25 i ile sınırlandırıldı.
DEVREDEN YATIRIM İNDİRİMİNİN KULLANIMI KURUM KAZANCININ % 25 İ İLE SINIRLANDIRILDI:
Bilindiği üzere, Anayasa Mahkemesi Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 69. Maddesinin yatırım indiriminin kullanımını sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarıyla sınırlayan hükmünü
8 Ocak 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Kararıyla iptal etmiştir. Buna göre; kazanç yetersizliği nedeniyle 2006 yılına devreden yatırım indirimi tutarları ile 2006 öncesinde başlayıp iktisadi ve teknik bütünlük kapsamında bu tarih sonrasında da devam eden yatırımlardan doğan yatırım indirimi tutarları sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarda değil sonraki yıllarda da kullanılabilecektir.
Ancak; Gelir İdaresi Başkanlığı Anayasa Mahkemesi Kararının 2010 yılında yayımlanmasından hareketle 2009 yılı kazançlarına yatırım indiriminin uygulanmasını kabul etmemiştir. 2010 yılından itibaren ise, sözkonusu yatırım indiriminin kullanımında bir sorun kalmamıştır.
Bu defa; 1 Ağustos 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6009 sayılı Kanun ile 2010 yılı kazançlarına uygulanmak üzere sözkonusu yatırım indirimi hakkının kullanımı ile ilgili yeni düzenleme yapılmıştır. 6009 sayılı Kanunun konuyla ilgili 5. Maddesi aşağıdaki şekildedir:
“MADDE 5- 193 sayılı Kanunun geçici 69 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan “yine bu tarihteki mevzuat hükümleri (vergi oranına ilişkin hükümler dâhil) çerçevesinde kazançlarından indirebilirler.” ibaresi “yine bu tarihteki mevzuat hükümleri (bu Kanunun geçici 61 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan vergi oranına ilişkin hüküm dâhil) çerçevesinde kazançlarından indirebilirler.” şeklinde değiştirilmiş ve bu ibareden sonra gelmek üzere “Şu kadar ki, vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutar, ilgili kazancın % 25’ini aşamaz. Kalan kazanç üzerinden yürürlükteki vergi oranına göre vergi hesaplanır.” cümleleri eklenmiştir.”
Sözkonusu değişiklikleri kısaca şu şekilde açıklayabiliriz:
1. Uygulanacak Yatırım İndirimi İstisnası Kurum Kazancının % 25 ini Geçemeyecektir:
Devreden yatırım indiriminin kullanımına sınırlama getirilmiştir. Mükellefin devreden yatırım indirimi tutarı ne kadar yüksek olursa olsun yararlanacağı yatırım indirimi o yıla ait kurum kazancının % 25 ini aşamayacaktır.
Örnek: (A) AŞ’ nin 2010 yılı ticari kazancı 800.000 TL, kanunen kabul edilmeyen giderleri 200.000 TL dır. Geçici 69. Madde kapsamında önceki yıllardan devreden 600.000 TL kullanabileceği yatırım indirimi istisnası mevcuttur. Dönem kazancına ilave edilecek yada kazancından indirilecek başka bir unsur bulunmamaktadır. Bu durumda, (A) AŞ mali karının
% 25 i kadar bölüm için (1.000.000 * % 25 =) 250.000 TL tutarda yatırım indirimi istisnasından faydalanabilecek, kurum kazancının kalan 750.000 TL lık bölümü ise kurumlar vergisi matrahını oluşturacaktır.
(A) AŞ nin 2010 yılında kullanamadığı, kalan ( 600.000 – 250.000 =) 350.000 TL yatırım indirimi ise sonraki yıla devredecektir.
% 25 lik sınırın hesaplamasına esas alınacak “ilgili kazanç” ise yatırım indirimi uygulamasına esas alınacak kazanç olarak anlaşılmalıdır. Bunu da bir örnekle açıklamakta fayda görüyoruz.
Örnek: (B) Ltd Şti’nin 2010 yılı ticari bilanço karı 1.000.000 TL olup, bu yıla ait vergisel açıdan gider kabul edilmeyen ödemelerinin toplamı 100.000 TL dır. (B) Ltd Şti. 2010 yılında Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-a maddesine göre kurumlar vergisinden istisna 200.000 TL kar payı elde etmiştir. (B) Ltd Şti’nin 2009 yılından devreden mahsup edebileceği 500.000 TL geçmiş yıl mali zararı bulunmaktadır. Ayrıca; Geçici 69. Madde kapsamında kullanabileceği 600.000 TL yatırım indirimi tutarı bulunmaktadır. Bu verilere göre kurumun 2010 yılı beyanı aşağıdaki şekilde olacaktır:
|
Ticari bilanço karı
|
1.000.000,00
|
|
Kanunen kabul edilmeyen giderler
|
100.000,00
|
|
Toplam
|
1.100.000,00
|
|
İştirak kazançları istisnası
|
200.000,00
|
|
Kalan
|
900.000,00
|
|
Mahsup edilecek geçmiş yıl zararı
|
500.000,00
|
|
Kalan
|
400.000,00
|
|
Kullanılacak yatırım indirimi
|
100.000,00
|
|
Kurumlar vergisi matrahı
|
300.000,00
|
Yatırım indiriminden arta kalan ( 600.000 – 100.000 = ) 500.000 TL ise 2011 yılına devredecektir.
2. Yatırım İndiriminden Arta Kalan Kurum Kazancına % 20 Kurumlar Vergisi Oranı Uygulanacaktır:
Geçici 69. Maddenin 6009 sayılı Kanun öncesi hükümlerinde; yatırım indiriminden arta kalan dönem kazancı varsa bu kazanca yatırım indirimi hükümlerinin geçerli olduğu yıllardaki mevzuatta öngörülmüş olan vergi oranının uygulanması gerekliydi. Diğer bir ifadeyle; kurum eğer yatırım indiriminden yararlanmak isterse ve yatırım indiriminin tatbikinden sonra kurumlar vergisi matrahı kalıyorsa bu matraha % 20 değil % 30 kurumlar vergisi oranı ile kurumlar vergisi hesaplanması gerekiyordu.
6009 sayılı Kanunla yapılan değişiklik sonucu (yatırım indirimi kullanımının kurum kazancının % 25 i ile sınırlandırılmasının da etkisiyle) bu vergi oranı cari oran olarak değiştirilmiştir. Buna göre; ilgili yıl kazancından yatırım indirimi düşüldükten sonra kalan kurumlar vergisi matrahı üzerinden eskisi gibi % 30’la değil, yürürlükte olan vergi oranı yani % 20 oranıyla kurumlar vergisi hesaplanacaktır.
Bir önceki bölümdeki örnekte; 2010 yılı kazancından yatırım indirimi düşülmesinden arta kalan 300.000 TL matrah üzerinden % 20 oranıyla 60.000 TL kurumlar vergisi hesaplanacaktır.
3. Yatırım İndiriminden Yararlanan Kazançlar Üzerinden Yapılan Vergi Tevkifatı:
Gelir Vergisi Kanunu’nun 4842 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmadan önceki EK.1 ila EK:6 maddeleri hükümlerine göre hak kazanılan yatırım indiriminin kurum kazancından düşülmesi halinde, yatırım indiriminden yararlanılan bu tutar üzerinden aynı Kanunun Geçici 61. Maddesi uyarınca dağıtılsın dağıtılmasın % 19,8 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmaktadır. Mevcut uygulama da halen bu yöndedir. 6009 sayılı yasa ile Geçici 69. Maddeye parantez içi hüküm olarak eklenen:
“bu Kanunun geçici 61 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan vergi oranına ilişkin hüküm dâhil”
ifadesi, yeni bir düzenleme olmayıp sadece mevcut bu uygulamaya açıklık getirmektedir.
NOT: Gelir Vergisi Kanunu’nun mülga 19. Maddesine göre hak kazanılan ve dönem kazancından indirilen yatırım indirimi üzerinden ise, anılan tevkifatın yapılması sözkonusu değildir. Bu kapsamdaki kazançlar kurumun diğer kurumlar vergisine tabi kazançları gibi ancak dağıtılırsa dağıtıma bağlı olarak vergi tevkifatına tabi olacaktır. Kurum kazançlarının dağıtımı halinde; Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/6-b, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15/2 ve 30/3 Maddelerine göre kar dağıtımı üzerinden vergi tevkifatı yapıldığı malumdur.
4. 2010 Yılı Birinci Geçici Vergi Döneminde Yatırım İndiriminden Yararlananların Ne Şekilde Hareket Etmesi Gerektiği:
Gelir Vergisi Kanunu’nun yatırım indiriminin kullanımını düzenleyen Geçici 69. Maddesinde 6009 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler 2010 takvim yılı kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Bilindiği gibi, geçici vergiye esas kazançlar; 3,6,9 ve 12 aylık olmak üzere kümülatif olarak hesaplanan kazançlardır. Bu açıdan bakıldığında, 2010 yılı ilk geçici vergi beyannamelerinde yatırım indirimi uygulayanların altı aylık 2. geçici vergi döneminde yatırım indirimi hesaplamaları ilk dönem kazançlarını da içerecek şekilde yeni Kanuna uygun hale gelmiş olacaktır. Öte yandan; ilk geçici vergi beyannamelerinin o tarihte yürürlükte olan mevzuata göre verilmiş olduğu ve anılan tarihte yatırım indiriminin kullanımında bir sınırlama bulunmadığı, 6009 sayılı Kanunla yapılan değişikliğin 2010 takvim yılı kazançları için geçerli olmakla birlikte Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girdiği dikkate alındığında,
2010 yılı birinci geçici vergi dönemi beyannamelerinde yatırım indirimi uygulayanların bu beyanlarının düzeltilmesine gerek olmadığını düşünüyoruz.
5. Yatırım İndiriminin Kullanımını Sınırlayan Yeni Düzenlemenin Anayasa’ya Uygunluğu Tartışması:
Mükellefin kazanılmış yatırım indirimi hakkının kullanımını kısıtlayıcı bu düzenlemenin Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararındaki gerekçeler ile bağdaşmadığını, mükellefle vergi idaresi arasında yeni ihtilaflar oluşturacağını düşünüyoruz. Yapılan bu düzenlemenin Anayasa aykırı olduğu iddiasıyla, geçici vergi ve/veya kurumlar vergisi beyannameleri ihtirazi kayıtla verilerek olayın yargıya taşınması mümkündür.
Anayasa Mahkemesi’nin kararı ile bu düzenleme iptal edilirse, konuya yargıya taşıyan mükelleflerin beyanları düzeltilecek fazla ödedikleri kurumlar vergisi iade edilecektir.
Ancak; yatırım indiriminin düzeltilmesi, sonraki yıllar için problemler oluşturabilir.
Örneğin; 2010 yılı kurum kazancından 6009 sayılı Kanuna göre kurum kazancının
% 25 i kadar yatırım indirimi düşen ve ihtirazi kayıtla beyanda bulunarak olayı yargıya taşıyan mükellefin, iptal kararı sonrası 2010 yılı beyanı düzeltildiğinde 2011 yılına devreden yatırım indirimi kalmayabilir. Eğer, mükellef 2011 yılı kazancından yatırım indirimi düşmüşse, 2010 yılının düzeltilmesi 2011 yılının da bu yeni duruma göre düzeltilmesini zorunlu kılar.
Bu dokümanda yer alan bilgiler genel içeriklidir ve herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin özel durumuna hitap etmemektedir. Sürekli güncel ve doğru bilgi sunumuna özen gösterilmesine karşın bu bilgiler her zaman her durumda doğru olmayabilir. Hiç kimse özel durumuna uygun bir uzman görüşü almaksızın , bu dokümanda yer alan bilgilere dayanarak hareket etmemelidir. Nexia Türkiye ve AS Bağımsız Denetim ve YMM A.Ş.’ye, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
