Bireysel emeklilik ve özel sigorta primleriyle ilgili yeni yasal düzenlemeler yapıldı.
SİRKÜLER
07/02
02/07/2012
KONU :
* Bireysel emeklilik ve özel sigorta primleriyle ilgili yeni yasal düzenlemeler yapıldı.
BİREYSEL EMEKLİLİK VE ÖZEL SİGORTA PRİMLERİYLE İLGİLİ YENİ YASAL DÜZENLEMELER YAPILDI:
29 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6327 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ve düzenlemelerin bir bölümü; bireysel emeklilik ve özel sigorta primleriyle ilgili vergisel düzenlemelere ilişkindir. Diğer taraftan, bireysel emeklilikle ilgili kanunda da değişiklik yapılmıştır. 6327 sayılı Kanunda başka yasal düzenlemeler de mevcuttur.
6327 sayılı Kanun sirkülerimiz ekinde olup, bireysel emeklilik ve özel sigorta primleriyle ilgili bazı düzenlemeleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
Bireysel Emeklilik Katkı Paylarının Tevkifata Tabi Ücret Hesabında Brüt Ücret Tutarından ve Yıllık Beyannamede Beyan Edilen Gelirden İndirimine Son Verilmiş Bunun Yerine Devlet Katkısı Ödenmesi Öngörülmüştür:
1 Ocak 2013 tarihinden geçerli olmak üzere; bireysel emeklilik katkı paylarının tevkifata tabi ücret vergi matrahının tespitinde ve yıllık gelir vergisi beyannamesinde beyan edilen gelirden indirimine ilişkin düzenleme kaldırılmaktadır. Buna karşılık, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’na eklenen hüküm uyarınca; katılımcı tarafından ödenen katkı payının % 25 i kadar Devlet katkısı katılımcı hesabına aktarılacaktır. Ancak, bir katılımcıya ödenecek toplam Devlet katkısı yılın son gününde geçerli olan asgari ücretin yıllık toplamını aşamayacaktır. Devletçe ödenen katkı payı da katılımcı adına yatırıma yönlendirilecek olup, katılımcı sistemde kalma süresine bağlı olarak belli yüzdelerde bu Devlet katkısını ve getirisini almaya hak kazanacaktır. (En az üç yıl kalanlar % 15 ine, en az altı yıl kalanlar % 35 ine, en az on yıl kalanlar % 60 ına )Emeklilik hakkının kazanılması veya vefata yada maluliyet halinde ise Devlet katkısının ve getirisinin tamamının alınması hakkı doğacaktır.
6327 sayılı Kanun’a geçiş dönemi için eklenen Geçici 2. Maddeye göre;
29 Mayıs 2012 tarihi itibariyle sistemde iken fıkranın yürürlük tarihinden itibaren iki yıl içinde birikimlerini alarak sistemden ayrılanların 31 Aralık 2014 e ödeyecekleri katkı payları için ayrıca Devlet katkısı ödenmeyecektir.
1 Ocak 2013 tarihinden önce sisteme giren katılımcıların Devlet katkısı ve getirisine hak kazanacağı sürelerin hesabıyla ilgili olarak aynı geçici maddeyle ( 2013 yılı başından itibaren 3 yıl sistemde kalmak şartıyla) sistemde bulundukları süreye bir defaya mahsus olmak üzere aşağıdaki süreler eklenecektir:
Sistemde 3 yıldan fazla 6 yıldan az bulunan katılımcılara 1 yıl, 6 yıldan fazla 10 yıldan az bulunan katılımcılara 2 yıl, 10 yıldan fazla bulunan katılımcılara 3 yıl,
Katılımcı hesabına ödenen Devlet katkısı veraset ve intikal vergisine tabi tutulmayacaktır.
NOT: 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’ndaki katılımcıların emekliliğe hak kazanmaları ile ilgili maddesinde ve diğer bazı maddelerde de değişiklik yapılmıştır.
Bireysel Emeklilik ve Özel Sigorta Sisteminden Ayrılanlara Yapılan Ödemelerin Vergilendirilmesine İlişkin Hükümlerde Değişiklik Yapılmış, Daha Önce Ayrılanlardan Fazla Kesilen Vergilerin İadesi İmkanı Sağlanmıştır:
Değişiklik öncesi düzenlemelerde; bireysel emeklilik ve birikimli hayat sigorta sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin belli bir bölümü vergiden istisna edilmiş olup, kalan tutarın tamamı üzerinden sistemde kalma süresi ve emeklilik hakkının kazanılması, vefat, maluliyet gibi durumlara bağlı olarak farklı oranlarda gelir vergisi tevkifatı yapılmakta idi. Bu düzenleme; katılımcı yada sigortalının ana parası üzerinden de vergi alınmasına neden olduğu için dava konusu yapılmış olup davalar katılımcı ve sigortalılar lehine sonuçlanmaktadır.
Bu defa yeni Kanunla, sistemden ayrılanlara yapılan ödemelerin vergilendirilmesine yönelik hükümler bu sakıncalar da dikkate alınarak yeniden düzenlenmiştir. Yeni düzenlemelerde sistemden ayrılanlara yapılan ödemelerdeki istisna kaldırılmıştır. Sistemden ayrılanlara yapılan ödemelerde, katılımcı yada sigortalının ödediği para (Devlet katkısı dahil) değil sadece sisteme yatırılan paranın getirisi diğer bir ifadeyle iradı tevkifata tabi tutulacaktır. ( Devlet katkısının iradı da tevkifata tabidir) Tevkifat oranı; sistemde kalma süresine, emeklilik hakkının kazanılmasına, vefat yada maluliyet gibi durumlara bağlı olarak değişecektir. Yeni tevkifat oranlarının Bakanlar Kurulunca belirlenmesi beklenmektedir.( Bu düzenlemeler 7 Ekim 2011 sonrasında düzenlenen poliçelerle ilgilidir)
Konuyla ilgili yeni hükümler 29 Ağustos 2012 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Öte yandan; bu yeni düzenleme öncesinde sistemden ayrılmış olanlara haksız yapılan vergilemenin düzeltilmesi imkanı sağlanmıştır. Şöyle ki; Kanuna eklenen Geçici 1. Madde ile,
29 Ağustos 2012 öncesinde sistemden ayrılanlara yapılan ödemelerle ilgili olarak fazladan kesilen vergiler, anılan tarihten (29 Ağustos 2012) itibaren hak sahiplerince bir yıl içinde tevkifatın yatırıldığı vergi dairesine başvurmaları halinde kendilerine iade iade edilecektir.
Ancak; bunun için dava açılmaması ve açılan davalardan vazgeçilmesi şarttır. ( 7 Ekim 2001 tarihinden önce düzenlenen poliçeler bu kapsama girmemektedir)
İşverenlerce Çalışanlar Adına Ödenen Bireysel Emeklilik Katkı Paylarının Doğrudan Gider Kaydedilmesi Hükümlerinde Değişiklik Yapıldı:
Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazancın tespitinde indirilecek giderleri düzenleyen 40. Maddesinin 9. Bendi 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren uygulanmak üzere değiştirilmiştir. Anılan bendin eski ve 1 Ocak 2013 tarihinde yürürlüğe girecek yeni hali (yetki hükümleri hariç) aşağıdaki şekildedir:
ESKİ BENT:
“9. İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları. (Gerek işverenler gerekse ücretliler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen ve vergi matrahının tespitinde dikkate alınan katkı paylarının toplamı bu Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde belirlenen oran ve haddi aşamaz.”
YENİ BENT:
“9. İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları (İşverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen ve ücretle ilişkilendirilmeksizin ticari kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılacak katkı paylarının toplamı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. Gerek işverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları, gerekse bu Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi kapsamında indirim konusu yapılacak prim ödemelerinin toplam tutarı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz.)”
Dikkat edilirse; 1 Ocak 2013 tarihinde geçerli olmak üzere işverenler tarafından doğrudan gider yazılacak çalışan adına ödedikleri katkı payının sınırıyla ilgili değişiklikler yapılmıştır.
Bunlardan birisi % 10 luk sınırın % 15 e çekilmesidir, öte yandan eskisinden farklı olarak tevkifata tabi ücretin hesabında indirim konusu yapılacak özel sigorta primi ile bu maddeye göre işverence ödenen katkı payının toplanarak bu sınırlar dikkate alınacaktır. ( Aylık ücretin % 15 i ve asgari ücretin yıllık tutarı)
Özel Sigorta Primlerinin Tevkifata Tabi Ücret Hesabında Brüt Ücret Tutarından İndirimine İlişkin Hükümlerde Değişiklik Yapıldı:
Özel sigorta primlerinin; tevkifata tabi ücret matrahının hesabında brüt ücret tutarından indirilmesiyle ilgili Gelir Vergisi Kanunu’nun 63/3. Maddesinde 1 Ocak 2013 tarihinden geçerli olmak üzere değişiklik yapılmaktadır.
Bendin eski ve 1 Ocak 2013 tarihinde yürürlüğe girecek yeni hali (yetki hükümleri hariç) aşağıdaki şekildedir:
ESKİ BENT:
“3. Sigortanın veya emeklilik sözleşmesinin Türkiye'de kain ve merkezi Türkiye'de bulunan bir sigorta veya emeklilik şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla; ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primler ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları,
İndirim konusu yapılacak prim, aidat ve katkıların toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %10'unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta poliçeleri için ödenen primlerde, ödendiği ayda elde edilen ücretin %5'ini) ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz.”
YENİ BENT:
“3. Sigortanın Türkiye’de kâin ve merkezi Türkiye’de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla; ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortası poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primlerin %50’si ile ölüm, kaza, sağlık, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primler (İndirim konusu yapılacak primler toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. ”
Daha önce de belirttiğimiz üzere; bireysel emeklilik katkı paylarının indirimine son verilmiştir. Öte yandan, eskisinden farklı olarak hayat sigorta poliçe primlerinin tamamının değil % 50 sinin indirimine izin verilmiş, ödendiği aydaki ücretin % 5 ini aşamama sınırı % 15 e çekilmiştir.
Özel Sigorta Primlerinin Yıllık Beyannamede Beyan Edilen Gelirden İndirimine İlişkin Hükümlerde Değişiklik Yapıldı:
Özel sigorta primlerinin; yıllık beyanname ile beyan edilen gelirden indirilmesiyle ilgili Gelir Vergisi Kanunu’nun 89 Maddesinin 1. Bendinde de 1 Ocak 2013 tarihinden geçerli olmak üzere değişiklik yapılmaktadır.
Bendin eski ve 1 Ocak 2013 tarihinde yürürlüğe girecek yeni hali (yetki hükümleri hariç) aşağıdaki şekildedir:
ESKİ BENT:
“1. Beyan edilen gelirin % 10'unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta primleri için, beyan edilen gelirin % 5'ini) ve asgarî ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla, mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları (sigortanın veya emeklilik sözleşmesinin Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir sigorta veya emeklilik şirketi nezdinde akdedilmiş olması, prim ve katkı tutarlarının gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması ve ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutarının hesaplanması sırasında ayrıca indirilmemiş bulunması şartıyla, eşlerin veya çocukların ayrı beyanname vermeleri halinde, bunlara ait prim ve katkı payları kendi gelirlerinden indirilir).”
YENİ BENT:
“1. Beyan edilen gelirin %15’ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla (Bu şartın tespitinde işverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları ile 63 üncü maddenin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi ve bu bent kapsamında indirim konusu yapılacak prim ödemelerinin toplam tutarı birlikte dikkate alınır.) mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortalarına ödenen primlerin %50’si ile ölüm, kaza, hastalık, sağlık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri (Sigortanın Türkiye’de kâin ve merkezi Türkiye’de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması, prim tutarlarının gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması ve ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutarının hesaplanması sırasında ayrıca indirilmemiş bulunması şartıyla, eşlerin veya çocukların ayrı beyanname vermeleri halinde, bunlara ait prim kendi gelirlerinden indirilir.)”
Daha önce de belirttiğimiz üzere; bireysel emeklilik katkı paylarının indirimine son verilmiştir. Öte yandan, eskisinden farklı olarak hayat sigorta poliçe primlerinin tamamının değil % 50 sinin indirimine izin verilmiş, beyan edilen gelirin % 5 ini aşamama sınırı % 15 e çekilmiş, ancak gelirin % 15 i ve asgari ücretinin yıllık tutarını aşamama sınırının tespitinde;
işverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları ile 63 üncü maddenin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi ve bu bent kapsamında indirim konusu yapılacak prim ödemelerinin toplam tutarının birlikte dikkate alınması zorunluluğu getirilmiştir.
Diğer Düzenlemeler:
Özel sandıkların Bireysel Emeklilik sistemine aktarılması ile ilgili olarak; KDV Kanunu’na Geçici 31. Madde eklenmiş, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’ndaki Geçici 1. Maddede değişiklik yapılmıştır.
Saygılarımızla.
| Ek | Boyut |
|---|---|
| SİRKÜLER-07-02-Bireysel emeklilik ve özel sigorta primleriyle ilgili yeni yasal düzenlemeler yapıldı.docx | 426.56 KB |
