Kur Korumalı Mevduat ve Katılma Hesaplarında Kurumlar Vergisi İstisnasına İlişkin Tebliğ Yayımlandı.

SİRKÜLER

02/01

11.02.2022

KONU :

 Kur Korumalı Mevduat ve Katılma Hesaplarında Kurumlar Vergisi İstisnasına İlişkin Tebliğ Yayımlandı.

 

7352 sayılı Kanunla Yabancı Paraların ve Altın Hesaplarının Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüştürülmesinden Elde Edilen Kazançlara İlişkin Kurumlar Vergisi İstisnası Getirilmişti.

 

11.02.2022 tarihli ve 31747 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 19 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile istisna uygulanmasının usul ve esasları belirlenmiştir.

 

İş bu sirkülerimizde söz konusu istisna düzenlenmesine ilişkin özet açıklamalara yer verilecektir.

 

1. Temel olarak istisnanın kapsamına 31.12.2021 tarihli bilançolarda yer alan yapancı paralar ve altın hesapları ile 01.01.2022 tarihinden itibaren (bu tarih dahil) açılacak işlenmiş ve hurda hesap bakiyeleri girmektedir.

 

İstisna uygulanacak yabancı paralar; ABD doları, Euro ve İngiliz Sterlini cinsinden dövizleri kapsamaktadır.

 

İstisnadan Kurumlar Vergisi mükelleflerinin yanında, kazancı bilanço usulüne göre tespit edilen gelir vergisi mükellefleri de yararlanabilecektir.

 

2. İstisna uygulaması; TCMB tarafından yayımlanmış, Türk Lirası Mevduat Ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’ine (2021/14) göre dönüşümü yapılamayacak olan alacaklar ve verilen avanslar gibi hesaplarda izlenen yapancı paralar için söz konusu olmayacaktır.

 

3. İstisna temel olarak 31.12.2021 tarihli bilançolarda yer alan ve dönüşümü yapılabilecek hesapların; 01.10.2021-31.12.2021 tarihlerine isabet eden kur farklarını (17.02.2022 tarihine kadar dönüşümün yapılması şartıyla), bu hesapların 2022 yılında dönüşüme tabi olduğu anda doğan kur farklarını ve dönüşüm yapıldıktan sonra söz konusu hesaplardan elde edilen faiz gelirleri ve kar payları (dönem sonlarında tahakkuk eden kısımlar dahil) ile Merkez Bankası tarafından gerekli şartların oluşması durumunda yapılabilecek ilave ödemeleri kapsamaktadır. 

31.12.2021 tarihli bilançoda gözükme beraber 17.02.2022 tarihinden sonra dönüşüm yapılan hesapların; 01.10.2021-31.12.2021 tarihleri arasındaki kur farklarına istisna uygulanması söz konusu değildir. 17.02.2022 tarihinden sonra dönüşüm yapılan yabancı paralarda istisna uygulaması; 2022 yılında dönüşümün yapıldığı tarihi içeren geçici vergi döneminin başından TL mevduat ve katılma hesabının açılış tarihine kadar döneme ilişkin kur farkı geliri istisna olacaktır. Örneğin; dönüşüm 27.05.2022 tarihinde yapılıyorsa kur farkı istisnası 01.04.2022 – 27.05.2022 dönemi için uygulanacaktır. 2022 yılının 1. Geçici Vergi dönemine yönelik istisna uygulaması söz konusu olmayacaktır.

Ayrıca dönüşüm yapıldıktan sonra dönem sonları tahakkuk eden faiz gelirleri ve kar payları ile vade sonunda elde edilen faiz ve kar payı gelirleri yine istisnaya tabi olacaktır.  

Tebliğ’in “40.3.2. Dördüncü Geçici Vergilendirme Dönemine İlişkin Beyannamenin Verilmesi Gereken Tarihin Sonundan 31/12/2022 Tarihine Kadar Türk Lirasına Çevrilen Yabancı Paralar İlişkin İstisna Uygulaması” başlıklı bölümünde “Örnek 1” konuyu detaylı olarak örneklendirmiştir.

 

4. 31.12.2021 tarihi itibariyle bilançolarda yer alan döviz bakiyelerinin belirlenmesinde ilk giren ilk çıkar yöntemi uygulanacak olup ayrıca dönüşümü yapılabilecek olan tüm dövizli hesaplar istisna uygulamasında birlikte dikkate alınacaktır. İstisna hesabında aynı döviz cinsinden döviz tevdiat hesapları birlikte dikkate alınacağından, bu hesaplar arasında yapılan aktarma işlemleri hesaba giriş çıkış olarak değerlendirilmeyecektir.

 

5. İstisna hesaplanırken dönüştürülebilir nitelikteki tüm hesapların kur farkı geliri ve gideri netleştirilecektir.

 

6. 31.12.2021 tarihli bilançolarda yer alan dönüştürülebilir dövizlerin sadece bir kısmının dönüştürümünün yapılması da mümkündür. Bu durumda istisna tutarı 31.12.2021 tarihli bilançolarda yer alan dönüştürülebilir nitelikteki döviz hesaplarının 31.12.2021 tarihli TL bakiyesinin, dönüştürülen dövizin aynı tarihli TL tutarına oranlanması sonucunda bulunacak dönüşüm oranının, dönüştürülebilir nitelikteki tüm hesapların 01.10.2021-31.12.2021 arasındaki net kur farkı geliri ile çarpılması sonucunda tespit edilecektir.

Örnek 1:

(C) A.Ş.'nin 31 /12/2021 tarihli bilançosunda " Bankalar Hesabı" nda 1.000.000 ABD Doları ve 1.000.000 Avro olmak üzere iki ayrı döviz tevdiat hesabı bulunmaktadır.

 

(A) Bankası ABD Doları Hesabı
İşlem Tarihi	İşlem Türü	Tutar	Kur	TL Tutarı	Döviz Bakiyesi
1/10/2021	Döviz Alış	2.000.000	8,8785	17.757.000	2.000.000
9/10/2021	Döviz Satış	-100.000	8,8982	-889.820	1.900.000
23/10/2021	Giden havale	-1.500.000	9,5860	-14.379.000	400.000
15/12/2021	Gelen havale	600.000	14,1745	8.504.700	1.000.000
31.12.2021	Değerleme Kuru		12,9775	10.992.880	1.000.000

 

İlk Giren İlk Çıkar Yöntemine Göre Bakiye Kalan Döviz Hesabı (ABD Doları)

 

Alış Tarihi	Alış Kuru	Alınan Tutar  (ABD Dolan)	1/10/2021-31/12/2021 dönemi değerlemeden doğan kur  farkı geliri
1/10/2021	8,8785	400.000	(12,9775-8,8785=4,0990)x Dolar tutarı = 1.639.600 TL
15/12/2021	14,1745	600.000	(12, 9775-14.1745=-1,1970)x Dolar tutarı = -718.200TL
Dönem sonu kur farkı kazancı			[1.639.600 TL+ (-718.200 TL)=] 921.400 TL

 

Avro Hesabı
İşlem Tarihi         İşlem Türü		Tutar	Kur	TL Tutarı	Döviz Bakiyesi
1/10/2021	Döviz Alış	1.600.000	10,2933	16.469.280	1.600.000
15/11/2021 ------·-- 17/12/2021	Giden Havale	-600.000	11,3448	-6.806.880	1.000.000
	Gelen havale	700.000	17,1957	12.036.990	l.700.000
25/12/2021	Giden havale	-700.000	13,2926	-9.304.820	1.000.000
31.12.2021	Değerleme kuru		14,6823	12.394.570	1.000.000

 

İlk Giren İlk Çıkar Yöntemine Göre Bakiye Kalan Döviz Hesabı (Avro)

 

Alış Tarihi   01.10.2021	Alış Kuru	Alınan Tutar  (Avro)	1/10/2021-31/12/2021 Dönemi Değerlemeden Doğan Kur   Farkı Geliri
	10,2933	300.000	(14,6823-10,2933) x Avro tutarı=1.316.700 TL
17.12.2021	17,1957	700.000	····- (14,6823-17,1957) x Avro tutarı = -1.759.380 TL
Dönem sonu kur farkı zararı			[1.316.700 TL+ (-1.759.380TL)=] -442.680 TL

 

(C) A.Ş.'nin 1.000.000 ABD Doları ve 1.000.000 Avro döviz tevdiat hesaplarının tamamını 16/2/2022 tarihinde Kanunun geçici 14 üncü maddesi kapsamında Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmesi halinde, dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının istisna uygulanacak 1/10/2021 ila 31/12/2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmı [921.400,00 TL+ (-442.680,00 TL)=] 478.720,00 TL olacaktır.

 

Söz konusu (C) A.Ş. nin 1.000.000 ABD Doları ve 1.000.000 Avrodan oluşan döviz tevdiat hesaplarından sadece ABD dolan hesabının tamamını 16/2/2022 tarihinde Türk lirası mevduat hesabına dönüştürmesi durumunda ise istisna edilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

Dönüşüm Oranı = Dönüştürülen yabancı para tutarı (TL) / Yabancı para bakiyesi (TL)

= [(12.977.500TL) / (12.977.500TL+ 14.682.300 TL)] (1.000.000 Dolar) / (1.000.000 Dolar + 1.000.000 Avro)

=12.977.500,00 TL /27.659.800,00 TL= 0,4692

Dolayısıyla istisna uygulanacak tutarın tespitinde dönüşüm oranı 0,4692 olarak dikkate alınacaktır. İstisna uygulanacak tutar = 478.720,00 TL x 0,4692 = 224.615,42 TL olacaktır.

 

7. 31.12.2021 bilançolarında yer alan altın hesapları ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar TL mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürenlerin, dönüşme tarihinde elde edecekleri kazançlar, dönüşüm hesabı sürecinde elde edecekleri faiz ve kar payı gelirleri ve vade sonunun da elde edecekleri gelirler istisnadır.

 

8. Dönüştürülen hesaplardan doğan zararlar kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. Ancak 01.10.2021 – 31.12.2021 tarihleri arasında doğan dönüştürülebilir tüm hesaplara ait kur farkı gelir ve gideri, netleştirilerek istisna tutarı tespit edilecektir.   

 

9. Dönüşüm yapılan hesaplardan vadeden önce çekim yapılması durumunda yararlanılan Kurumlar Vergisi istisnası nedeniyle zamanında mükellef adına tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi cezası ve faizi ile beraber tahsil olacaktır.

 

 

Söz konusu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş olup sirkülerimiz ekinde yer almaktadır.

Saygılarımızla,