Deprem Bölgesine Yapılan Bağış Ve Yardımların Vergisel Boyutu
1. AFAD Aracılığıyla Yapılan Bağış ve Yardımlar
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-e maddesine göre; “Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı” kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla indirim konusu yapılabilmektedir. Ayrıca 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89/10. maddesine göre; “Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı” gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilir.
3483 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile (03.02.2021 tarihinde yayımlanmıştır); “Ülkemizde meydana gelebilecek depremler sonrasında zarar gören afetzedeler için gerek görülmesi halinde Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığının koordinasyonunda insani yardım kampanyaları başlatılır.” kararı verilmişti. Bu Karar ile Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) görevlendirilmiş olup, AFAD’a yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı, kazancın bulunması halinde Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-e maddesine ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 89/10. maddesine göre indirim konusu yapılabilir.
2. Türkiye Kızılay Derneğine Yapılan Bağış veya Yardımlar
2.1. Nakdi Bağışlar
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-f maddesine göre; “İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış veya yardımların tamamı” kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla indirim konusu yapılabilmektedir. Ayrıca 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89/11 maddesine göre; “İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı” gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilir.
Türkiye Kızılay Derneğine kurumlar vergisi mükellefleri tarafından makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış veya yardımların tamamı kazancın bulunması halinde indirim konusu yapılabilir.
Türkiye Kızılay Derneğinin iktisadi işletmelerine yapılan bağış veya yardımların kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün değildir.
2.2. Ayni Bağışlar
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-c maddesine göre; “Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5'ine kadar olan kısmı.” kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla indirim konusu yapılabilmektedir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 89/4. Maddelerine göre; “Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5'ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10'unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar.” gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilir.
Türkiye Kızılay Derneğine yapılan ayni bağışlar ise %5 (gelir vergisi açısından kalkınma öncelikli yörelerde yüzde 10) oranında sınırlamaya tabi bulunmaktadır.
Yine belirtmek gerekir ki Kızılay dışında kalan ve Kamuya Yararlı Dernek statüsünde bulunan derneklere yapılacak ayni ve nakdi bağışların %5’i (gelir vergisi açısından kalkınma öncelikli yörelerde yüzde 10) kazancın bulunması halinde indirim konusu yapılabilir.
3. Gıda Bankacılığı
Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/10. maddesine göre; “Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedeli” gider olarak değerlendirilerek matrahtan indirilebilecektir.
Yine Gelir Vergisi Kanunu’nun 89/6. maddesine göre; “Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedeli” beyanname üzerinden indirim konusu yapılabilecektir.
Bağış ve yardımda bulunulacak vakfın veya derneğin gıda bankacılığı faaliyetinde bulunmasının yanı sıra bu ibarenin dernek veya vakfın tüzüğünde yahut senedinde yer alması gerekmektedir.
4. Genel ve Özel Bütçeli Kamu İdarelerine, İl Özel İdarelerine, Belediyelere ve Köyler ile Kamu Yararına Çalışan Dernekler ve Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıflara Yapılan Bağış ve Yardımlar
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-c maddesine göre; “Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5'ine kadar olan kısmı.” kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla indirim konusu yapılabilmektedir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 89/4. Maddelerine göre; “Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin %5'ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10'unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar.” gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilir.
Vergi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecek bağış ve yardımların tutarı, ilgili yıla ait kazancın %5’i (gelir vergisi açısından kalkınmada öncelikli yöreler için %10'u) ile sınırlıdır.
Kamu Yararına Çalışan Dernekler listesine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz;
http://nexiaturkey.com.tr/tr/pratik-bilgiler/kamuya-yararli-dernekler
5. 7269 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun Kapsamında Kurulan Milli Yardım Komitesi veya Mahalli Yardım Komitelerine Yapılan Bağış ve Yardımlar
7269 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun'un 45. maddesine göre,
“Afetlerden zarar görenlere yardımda bulunmak üzere kurulan Milli Yardım Komitesi ile mahalli yardım komitelerine makbuz mukabilinde yapılacak bağış ve yardımlar her türlü vergi, resim ve harçtan müstesna olduğu gibi bunların gelir ve kurumlar vergileri mükellefleri tarafından masraf kaydı da caizdir.
Afetlerden zarar görenlere tahsis edilmek üzere tertip edilen temsil, konser ve spor eğlenceleri de her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulur.”
7269 Sayılı Kanun kapsamında afetlerden zarar görenlere yardımda bulunmak üzere kurulan Milli Yardım Komitesi veya Mahalli Yardım Komitelerine makbuz karşılığında yapılan ayni ve nakdi bağış ve yardımların tamamının gider olarak indirimi mümkündür.
6. Sosyal Yardımlaşmayı ve Dayanışmayı Teşvik Fonuna veya Teşvik Fonuna İlişkin Vakıflara Yapılan Bağış ve Yardımların Durumu
3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Teşvik kanunun 9. maddesine göre; “…fona ve vakfa yapılacak bağış ve yardımlar, her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. Bu bağış ve yardımlar kurumlar ve gelir vergisi matrahından indirilebilir.”
Bu hüküm uyarınca gerek Teşvik Fonuna gerekse Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına yapılan bağışlar ve yardımlar gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilmesi mümkündür.
Bu bağış ve yardımların matrahtan indirilebilmesi için Milli ve Mahalli Yardım Komitelerinin oluşturulması gerekmekte olup, henüz bu komiteler oluşturulmamıştır.
7. Bağış ve Yardımın Belgelendirilmesi
a. AFAD Aracılığıyla Yapılan Bağış ve Yardımların Belgelendirilmesi
Cumhurbaşkanı Kararı çerçevesinde Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından başlatılan ve koordine edilen kampanya çerçevesinde Başkanlıkça ilan edilecek banka hesaplarına kampanya kapsamında yapılan bağışın buna ilişkin banka dekontuyla belgelendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca banka dekontuna Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından başlatılan kampanyaya yapılan bağış olduğuna ilişkin bir açıklamanın yazdırılmasını önermekteyiz.
b. Gıda Bankacılığı Kapsamında Yapılan Bağışların Belgelendirilmesi
Gıda Bankacılığı Kapsamında Yapılan Bağışların vergi matrahının belirlenmesinde dikkate alınabilmesi için, bağış yapılan dernek veya vakfın tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda, temizlik, giyecek ve yakacak yardımı yapabilmesine ilişkin hükümler bulunması ve ilgili bağışın gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi niteliğinde olması gerekmektedir. Ayrıca düzenlenecek faturada "İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır." ibaresine yer verilmesi, bağışa konu malın maliyet bedelinin yazılması ve faturanın gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek veya vakıf adına fatura düzenlenmesi gerekmektedir.
c. Diğer Bağış ve Yardımların Belgelendirilmesi
Nakdi veya ayni olarak yapılan bağış ve yardımların kurumlar vergisi mükelleflerince indirim olarak dikkate alınabilmesi için makbuz karşılığı yapılmış olması gerekli ve yeterlidir.
Nakdi bağışların indirilebilmesi, bağışı kabul eden kuruluşlarca verilecek makbuzla veya bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara yatırıldığına ilişkin banka dekontlarıyla belgelendirilmesi şartıyla mümkündür.
Ayni bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olması yeterlidir.
Ayni değerlerin, mükelleflerce dışarıdan alınarak kamu kurum ve kuruluşuna bağışlanmış olması durumunda ise bu kurum ve kuruluş tarafından teslim alınacak değerler için teslime ilişkin bir belge düzenlenmiş olması yeterli olup, düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde mahal bırakmayacak şekilde belirtilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca, bağışlanan değerlere ilişkin olarak düzenlenmiş olan faturaların arka yüzünde yukarıda belirtilen açıklamalar dahilinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının yetkililerinin imzası bulunmalıdır.
8. Kalkınmada Öncelikli Yöreler Listesi
Gelir Vergisi mükellefleri açısından genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılacak bağışlarda kalkınmada öncelikli yöreler için %10’dan yararlanabilecek Kalkınmada Öncelikli Yöreler Listesi aşağıdaki gibidir;
|
Kalkınmada Öncelikli Yöreler Listesi |
||||
|
1 |
Adıyaman |
|
26 |
Kars |
|
2 |
Ağrı |
|
27 |
Kastamonu |
|
3 |
Aksaray |
|
28 |
Kırıkkale |
|
4 |
Amasya |
|
29 |
Kırşehir |
|
5 |
Ardahan |
|
30 |
Kilis |
|
6 |
Artvin |
|
31 |
Malatya |
|
7 |
Bartın |
|
32 |
Mardin |
|
8 |
Batman |
|
33 |
Muş |
|
9 |
Bayburt |
|
34 |
Nevşehir |
|
10 |
Bingöl |
|
35 |
Niğde |
|
11 |
Bitlis |
|
36 |
Ordu |
|
12 |
Çanakkale |
|
37 |
Osmaniye |
|
13 |
Çankırı |
|
38 |
Rize |
|
14 |
Çorum |
|
39 |
Samsun |
|
15 |
Diyarbakır |
|
40 |
Siirt |
|
16 |
Elazığ |
|
41 |
Sinop |
|
17 |
Erzincan |
|
42 |
Sivas |
|
18 |
Erzurum |
|
43 |
Şanlıurfa |
|
19 |
Giresun |
|
44 |
Şırnak |
|
20 |
Gümüşhane |
|
45 |
Tokat |
|
21 |
Hakkari |
|
46 |
Trabzon |
|
22 |
Iğdır |
|
47 |
Tunceli |
|
23 |
Kahramanmaraş |
|
48 |
Van |
|
24 |
Karabük |
|
49 |
Yozgat |
|
25 |
Karaman |
|
50 |
Zonguldak |
08.02.2023
