7440 Sayılı Kanun’un İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesine İlişkin Hükümleri

Sirküler

03/08

14.03.2023

Konu :

7440 Sayılı Kanun’un İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesine İlişkin Hükümleri

 

7440 sayılı Kanun’un 6 ıncı maddesinde işletme kayıtlarının (emtia, makine, teçhizat, demirbaş, kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar tutarlarının)  düzeltilmesine ilişkin düzenlemeler yapılmış olup, bu sirkülerimizde ilgili düzenlemelere yer verilmiştir.  

  

1.Fiilen Mevcut Olan Kayıt Dışı Emtia, Makine, Teçhizat ve Demirbaşların Kayıtlara İntikal Ettirilmesi:

 

Getirilen düzenleme ile Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil) işletmede fiilen mevcut olup, kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların yasal defter kayıtlarına alınması ve böylece kayıtların fiili duruma uygun hale getirilmesi amaçlanmaktadır.

 

Bu kapsama giren kıymetleri bulunan mükellefler; kıymetleri, kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel ile 31.05.2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil)  bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebilirler.

 

Rayiç bedel, o kıymetin değerleme günü itibarıyla normal alım satım bedelidir. Dolayısıyla bu bedel, mükellefin kendisi tarafından bizzat tespit edilebileceği gibi bağlı olduğu meslek kuruluşuna da tespit ettirilebilecektir. Bildirilen kıymetler yasal kayıt süresi içerisinde kayıtlara intikal ettirilecektir.

 

Emtia kelimesi;  ticari mal, mamul, malzeme, yarı mamul, ilk madde ve malzemeyi kapsamaktadır.

Emtia, demirbaş, makine, teçhizat ve demirbaş dışındaki iktisadi kıymetler bu düzenleme kapsamına girmemektedir. (Örneğin;  haklar, gayrimenkuller, mali duran varlıklar)

 

Bildirime dahil edilen kıymetler için (demirbaş, makine, teçhizat) amortisman ayrılmayacaktır.

 

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine kaydettikleri emtia için ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere özel karşılık hesabı açacaklardır. Sadece emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir. Makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrılan karşılık ise birikmiş amortisman sayılacaktır.

 

Mükelleflerce beyan edilen; makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma değer vergisi hesaplanacak ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödenecektir.

 

Emtia için ödenen KDV indirim konusu yapılabilecek ancak iade konusu yapılamayacaktır. Makine, teçhizat ve demirbaşlar için ödenen KDV indirim konusu yapılamayacaktır.

 

Bu şekilde aktife alınmış kıymetlerin daha sonra defter değerinden daha düşük bedelle satışı kabul edilmemektedir.

 

ÖTV kapsamına giren malların beyanı halinde bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan özel tüketim vergisinin, ÖTV beyannamesi ile süresi içinde beyan edilerek aynı sürede ödemesi yapılacaktır.

Söz konusu beyanlardan dolayı geçmişse dönük ceza kesilmeyecektir.

 

2. Kayıtlarda Gözükmekle Birlikte Fiilen Olmayan Emtia, Makine, Teçhizat ve Demirbaşların Kayıtlardan Çıkarılması:

 

Bu kapsama giren varlıkları bulunan Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil), bu kıymetleri 31.05.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) beyan ederek defter kayıtlardan çıkarabileceklerdir.

Emtialar bakımından aynı cinsteki emtialara ilişkin cari yıldaki kayıtlarına göre tespit ettikleri gayrisafi kar oranını, makine, teçhizat ve demirbaşlar bakımından kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedellerini esas alarak fatura düzenlemek suretiyle söz konusu varlıkları kayıtlarından çıkaracaklardır.

Tabiatıyla fatura düzenlemeye bağlı gelir kaydı ve KDV ile varsa diğer vergilerin hesaplanması gerektiği açıktır. İşlem sonucunda ortaya çıkan satış hasılatı yıllık Gelir veya Kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında dikkate alınacaktır.

Düzenlenecek faturalarda yer alacak KDV’nin ilk taksit beyanname verme süresinde, diğerleri takip eden 1. ve 2. ayda olmak üzere 3 eşit taksitte ödenebilecektir.

 

Bu uygulamaya ilişkin geçmişse dönük ceza kesilmeyecektir.

 

3. Kayıtlarda Gözükmekle Birlikte Fiilen Olmayan Kasa Bakiyesi ve Ortaklardan Alacaklar ve Bunlarla İlgili Diğer Hesaplarda Yer alan Tutarlarının Kayıtlardan Çıkarılması:

 

Bilanço esasına göre defter tutan Kurumlar Vergisi mükelleflerinin, 31 Aralık 2022 bilançoları esas alınarak bu bilançoda yer almakla birlikte fiilen olmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyeti dışındaki işlemlerden (ödünç para verme vb.) kaynaklanan ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarları ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31.05.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) vergi dairesine beyan etmek suretiyle kayıtlardan çıkartılarak düzeltilebilecektir.

 

Ortaklardan alacakların yanı sıra ortaklara borçlar da varsa, alacak ve borçlar sadeleştirilerek kalan net bakiye beyanda dikkate alınacak olup, bu alacakların işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemlerden (ödünç para verme vb.) kaynaklanması gereklidir. 

 

Beyan edilen tutar üzerinden % 3 oranda vergi ödenecektir. Gerek beyan edilen tutarlar gerekse de ödenecek vergi Gelir ve Kurumlar vergisi matrahında gider olarak kabul edilmeyecektir. 

 

7440 sayılı Kanunu’nun 6 ıncı maddesi’ nde yer alan yukarıdaki düzenlemeler yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. 7440 sayılı Kanun’a 03/05 sayılı sirkülerimize yer verdiğimizden ilgili Kanun metni iş bu sirkülerimiz ekine taşınmamıştır.

 

Saygılarımızla,