Kira Ödemeleri Ba Formunda Bildirilmeli Mi?
Bilindiği gibi, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler; bir ay içinde bir gerçek yada tüzel kişiden yaptıkları alımların toplamı yada bu kişilere yaptıkları satışların toplamı (KDV hariç) 5.000 TL ve üzerindeyse bu alım ve satımlarını "Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)" ve "Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)" ile aylık olarak bildirmek zorundadır. ( Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Sıra No:396)
Yine aynı genel tebliğde; bildirim mecburiyeti bulunan mükelleflerce, belirlenen hadler çerçevesinde yapılan her türlü mal ve/veya hizmet alış ve satışlarının, bunlara ilişkin belgenin türüne (Fatura, irsaliyeli fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi, sigorta komisyon gider belgesi ve yolcu bileti gibi) bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarına dahil edileceği belirtilmiştir.
Anılan genel tebliğde; bankalar ve sigorta şirketleri gibi bazı kurumlar için bir takım istisnalar getirilmiştir.
Kiraya veren taraf, fatura düzenleme mecburiyetinde ise, kiralama hizmeti için fatura düzenlediğinden bunların Ba ve Bs bildirim formlarına dahil edileceği hususunda bir tereddüt bulunmamaktadır. Ancak uygulamada; kiraya verenin fatura düzenleyecekler arasında yeralmaması halinde, kiracı mükellefin (brüt tutarı aylık 5.000 TL ve üzerindeki) sözkonusu kira giderlerini Ba bildirim formuna aktarıp aktarmayacağı, eğer aktaracaksa ne şekilde göstereceği konusunda tereddütler yaşanabilmektedir.
KDV Kanunu’na göre kiralama işlemi bir hizmet ifası olarak tanımlanmıştır. (KDV Kanunu Madde:4) 396 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğinin yukarıda yeralan tanımlamasından da anlaşılacağı üzere, bilanço usulüne tabi mükellefler 5.000 TL ve üzerindeki tüm hizmet alımlarını alış belgesinin türüne bakılmaksızın Ba formuyla bildireceklerdir. Tebliğde belgenin türüne bakılmaksızın derken; VUK’nda sayılan fatura ve benzeri belgeler (irsaliyeli fatura, serbest meslek makbuzu, gider pusulası, müstahsil makbuzu gibi belgeleri) parantez içinde “gibi” sözcüğüyle genişleterek anlatmıştır. Kira sözleşmeleri, VUK’nda doğrudan sayılmamakla birlikte Kanunun “Diğer Vesikalar “ başlıklı 242. Maddesi kapsamında
geçerli belge olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. (bir hüküm ifade eden veya icabında bir hakkın ispatına delil olarak kullanılabilen mukavelenameler) Buradan hareketle; faturaya dayanmayan ve kira sözleşmelerine istinaden giderleştirilen kira hizmeti alımlarının da (haddi aşanlar) Ba bildirim formuyla bildirilmesi zorunluluğu olduğu düşünülebilir. Ba bildirim formunda “belge sayısı” bölümüne kira sözleşmesi sayısı yazılabilir.
Ancak; bu bildirim formlarının getirilme amacının, mükelleflerin alım ve satıma ilişkin bilgilerinin karşılıklı olarak kontrolünü sağlamak ve alım ve satımlar hakkında vergi idaresinin inceleme verisi temin etmesi olduğu düşünüldüğünde faturaya dayanmayan kira sözleşmesine dayalı kira işlemlerinin Ba bildirim formuna dahil edilmesinin çok faydalı olacağını düşünmüyoruz. Zira, mükellefler bu kapsamdaki alımlarında Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre vergi tevkifatı yaparak bunları muhtasar beyanname ile beyan etmektedir. Kiraya veren ile ilgili daha detaylı bilgiler (adı soyadı, TC kimlik no’su, adresi) internet ortamında verilen muhtasar beyannamelerde mevcut olup, böylece Maliye Bakanlığı’nın bilgisi dahiline zaten girmektedir. Üstelik, 5.000 TL nın altındaki kiralamalarda da bu yolla Maliye Bakanlığı aynı bilgileri edinmektedir. Bu bilgileri, Ba bildirimiyle tekrar ve üstelik daha sınırlı olarak bildirmenin ne fayda getireceği tartışılabilir.
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın özelge havuzuna konulan Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 10.8.2010 tarihli özelgesinde faturaya dayanmayan kira hizmeti alımlarının Ba bildirim formuyla bildirileceği görüşü özelgenin son paragrafında şu şekilde belirtilmiştir:
“Kira ödemeleri karşılığında alınan banka dekontunun, 396 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan açıklamalar doğrultusunda Ba bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir.”
Kira hizmeti alımlarının bildirilme zorunluluğunu, kira ödemeleri karşılığında alınan banka dekontuna dayandırılması şeklindeki bu görüşe katılmıyoruz. Ödemeler karşılığında düzenlenen banka dekontu, mal ve hizmet alımının değil buna ilişkin ödemenin tevsik edilmesiyle ilgili belgedir. 268 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile kira ödeme ve tahsilatlarının banka dekontu veya hesap bildirim cetvelleriyle tevsik edilmesi zorunluluğu getirmiştir. Bir hizmet alımı yada ifası ile bu hizmete ilişkin borçlanılan meblağın ödemesinin belgelenmesi ayrı ayrı hususlardır. Banka dekontu hizmeti değil, hizmetin ödemesi ve tahsilatını belgeler. Bir hizmet ifa edilmeden peşin ödeme yapılabilir yada hizmet ifa edildikten çok sonra da ödeme yapılabilir. Bu nedenle, banka dekontundan hareketle kira hizmeti alımlarının Ba bildirim formuna dahil edilmesi gerektiğini söylemek kanaatimizce uygun bir yaklaşım değildir. Ancak, yukarıda daha önce belirttiğimiz üzere, 396 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğinin lafzından kira hizmeti alımlarının bildirileceği şeklinde bir anlam çıkmaktadır.
Sonuç itibariyle; faturaya dayanmayan 5.000 TL ve üzerindeki kiralamaların (396 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğindeki tanımlamalardan hareketle) Ba bildirim formuna dahil edilmesi gerektiği sonucu çıkmaktadır. Ancak, kiralamalarla ilgili daha detay bilgilerin muhtasar beyannamelerle vergi idaresine ulaştığı dikkate alındığında Bakanlığın yapacağı açıklamalarla bu tür kiralamaları bildirim formu dışında tutmasının daha doğru olacağını düşünüyoruz.
Kişisel görüşümüz bu olmakla birlikte, Maliyenin görüşüne uyulması yerinde olacaktır.
