SGK Primine Tabi Olmayan Bazı Ödemeleri de Açıklayan İşveren İşlemleri Genelgesi Yayımlandı.
Sirküler
07/12
23.07.2020
Konu:
* SGK Primine Tabi Olmayan Bazı Ödemeleri de Açıklayan İşveren İşlemleri Genelgesi Yayımlandı.
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü tarafından 18.06.2020 tarihli ve 2020/20 sayılı İşveren İşlemleri Genelgesi yayımlanmıştır.
Genelge’de;
- İşyeri, İşveren, İşveren Vekili, Geçici İş İlişkisi Kurulan İşveren ve Alt İşveren Kavramlari İle 5510 Sayili Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (A) Bendi Kapsaminda Sigortalı Çalıştıran İşyerlerinin Tescil İşlemleri,
- Sigorta Primine Esas Kazançlar İle Sigorta Primine Tabi Olmayacak Kazançlar,
- Aylık Prim Hizmet Belgelerinin/ Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine Dair Usul ve Esaslar,
- 5510 Sayili Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (A) Bendi Kapsamında Sigortalı Sayılanlar Yönünden Primlerin Ödenmesine İlişkin İşlemler,
- Afet ve Diğer Mücbir Sebep Hallerinde Belgelerin ve Beyannamelerin Verilme Süresi ve Primlerin Ertelenmesine İlişkin İş ve İşlemler,
- Primler ve İdari Para Cezalarının Terkin ve Zamanaşımı,
- 5510 Sayılı Kanunun Ek-9 uncu Maddesi Kapsaminda Ev Hizmetlerinde Sigortalı Çalıştıran Gerçek Kişilere Ait Tescil, Prim Tahakkuk ve Tahsilat İşlemleri,
- Diğer Hususlar,
kısımları ve alt bölüm açıklamaları yer almaktadır.
İş bu sirkülerimizde Genelge’ de yer alan hususlardan bazılarının açıklamasına yer verilmiştir.
1. Alışveriş veya Hediye Çeki/Kartı/Fişleri İle Çalışanlar İçin Ayni Yardım Adı Altında Üçüncü Kişilere Yapılan Diğer Ödemelerin Prime Tabi Tutulup Tutulmayacağı:
Alışveriş/hediye çekleri, hamiline üzerinde yazılı tutar kadar alışveriş yapma imkânı sağlayan bir ödeme aracı olup, bu çekler sigortalılara, gördükleri işe karşılık olmaksızın, belli ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak işverenler tarafından yardım amaçlı verilmekte ve sadece ayakkabı, giyim, erzak v.b. gibi çekte belirtilen ihtiyaca karşılık çek hamiline alışveriş yapma imkanı sağlamaktadır. Dolayısıyla alışveriş/hediye çeklerinin ücret ya da ücret niteliğinde kazanç kavramı içinde yer almadıkları dikkate alınarak, işverenlerin sigortalılara vermiş oldukları alışveriş/hediye çekleri prime esas kazanç kapsamında değerlendirilemeyecektir.
Bu doğrultuda işverenlerce sigortalıları için üçüncü kişilere yapılan ödemeler sonucunda sigortalısının paradan gayrı maddi olarak yararlanmış olduğu alışveriş çekleri, kira ödemeleri, okul öğrenim tutarları, kreş gibi kalemlere ilişkin ödemelerin bulunması halinde söz konusu ödemeler sigortalıya doğrudan yapılan bir ödeme olmadığından 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesi kapsamında prime tabi tutulmayacaktır.
Ancak hayatın olağan akışına aykırı muvazaalı uygulamaların tespit edilmesi durumunda yukarıda niteliği belirtilen bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilecektir.
Örnek 1: (A) firması tarafından çalışan sigortalıların çocuklarına firmanın bulunduğu yerde kreş hizmeti verilmekte olup söz konusu eğitim hizmeti (B) okulundan fatura karşılığı alınmakta ve ilgili okulun banka hesabına doğrudan firma tarafından yatırılmaktadır. Bu itibarla, çalışanların çocukları için işveren tarafından okula yapılan ödemeler, sigortalıya doğrudan yapılan bir ödeme olmadığından prime esas kazanç kapsamında değerlendirilemeyecektir.
2. Altın Bedellerinin Prime Tabi Olup Olmayacakları:
Ayni yardım yiyecek, giyinme, ısınma vb. doğrudan sigortalının ihtiyacını gidermeye yönelik para olarak değil de mal veya hizmet olarak yapılan yardımlardır. Sigortalısına giyim yardımı adı altında nakit ödeme yapan işverenin bu yardımı ayni yardım değil nakdi yardım olacağından sigorta primine tabi tutulması gerekmektedir. Ayni yardımları diğer yardımlardan ayıran bir diğer özellik de işçiye sağlanan bir menfaat olmasına karşılık bordroya dahil olmamasıdır. Dolayısıyla ayni değil nakdi olarak yapılan bir yardımın bordroda gösterilmesi prime tabi tutulmasını gerektiren bir diğer gerekçe olarak gösterilmektedir.
Altının günlük değerinin belli olması ve her an piyasasında kolayca nakde dönüştürülebileceği ve bu sayede satın alma alternatifi sağlayacağı göz önüne alındığında altın olarak yapılan ödemeler nakit yardım olarak değerlendirilmesi sonucunda hatıra altınlarının sosyal veya kişisel bir ihtiyacın karşılanması maksadıyla verilmemiş olması, hatıra altınlarının tıpkı para gibi alışverişte kullanılabilecek bir ödeme aracı olması nedeniyle, hatıra altın tutarlarının ücret ödeme bordrolarına yansıtılmış olan bedeller üzerinden ilgili ayda sigorta primine esas kazanç tutarına dahil edilmesi, sigortalılara hatıra altın verildiğinin tespit edilmesi ancak ödeme bordrosunda gösterilmediği durumlarda altının verildiği ayın son günündeki Merkez Bankası satış fiyatı üzerinden hesaplanacak miktarının sigorta primine esas kazanç tutarına dahil edilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla sigortalılara işverenlerince 01.06.2016 tarihinden sonra, bayram, yılbaşı, 25 inci, 30 uncu veya 50 nci hizmet yılı gibi nedenlerle verilen altınların bedelleri sigorta primine esas kazanç olarak kabul edilerek sigorta primine tabi tutulacaktır.
3. İş Akdinin İkale (Bozma) Suretiyle Sonlanması Halinde Yapılacak Ödemelerin Sigorta Primine Esas Kazanca Dahil Edilip Edilmeyeceği ve İkale (Bozma) Tazminatı Adı Altında Yapılan Ödemelerin Kıdem Tazminatı Mahiyetindeki Toplu Ödemeler Kapsamında Değerlendirilip Değerlendirilmeyeceği:
İkale sözleşmesi bozma ya da fesih sözleşmesi olarak değerlendirilmekte ve “Sözleşmeyi ortadan kaldırma sözleşmesi” veya “Taraflar arasındaki mevcut bir borç ilişkisinin, kısmen veya tamamen ortadan kaldırılması amacıyla yapılan sözleşme” şeklinde tanımlanabilmektedir. 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasında (b) bendinde sayma yolu ile bir kısım ödemelerin prime esas kazanca tabi tutulmayacağı düzenlenmiş, (c) bendinde ise bu istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin ve ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemelerin prime esas kazanca tabi olacağı kabul edilmiştir.
Bu itibarla, 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasında (b) bendinde, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, iş sonu tazminatı, veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödemelerin, prime esas kazanca tabi tutulmayacağı, ancak kanunda sayılan istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin ve ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemelerin prime esas kazanca tabi olacağı düzenlendiğinden, iş akdinin ikale (bozma) ile sona ermesi durumunda;
- Bozma Sözleşmesi ile kararlaştırılan ikale bedelinin hangi kalem alacakları/ tazminatları kapsadığının belirtilmesi ve bu alacaklar/tazminatlar Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde istisna tutulan ödemeler arasında yer alıyorsa sigorta primine esas kazanca dahil edilmeyecek,
- Bu istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime esas kazanca dahil edilecektir.
Ancak ikale sözleşmesi ile kararlaştırılan ikale bedelinin hangi kalem alacakları/tazminatları kapsadığına yer verilmemesi başka bir deyişle ayrım yapılmaması halinde bu defa ikale bedeli adı altında yapılan tüm ödemeler sigorta primine tabi tutulacaktır.
4. Huzur Hakkı Ödemelerinin Prime Tabi Olup Olmadığı:
Uygulamada bazı görevlerin komisyon, komite, idare heyeti gibi organların toplantılarına iştirak edilmek suretiyle yapıldığı ve iştirak edenlere toplantı veya saat başına huzur hakkı adı altında para ödendiği durumlar ortaya çıkabilmektedir.
Bu kapsamda huzur hakkı adı altında yapılan ödemelerin prime tabii olup olmadığı hususu sigortalıların statüsüne göre belirlenecek olup huzur hakkı ödenen veya ödenecek yerde 5510 sayılı Kanunun 4-1/a maddesi kapsamında hizmet akdine bağlı olarak çalışıyorlarsa, bu kişilere yapılan huzur hakkı ödemeleri sigorta primine tabi tutulacaktır.
Genelgenin tamamına aşağıda yer alan link üzerinden erişim sağlanabilecektir.
Saygılarımızla,
