7326 Sayılı Kanun’un Taşınmaz ve Amortismana Tabi Varlıkların Yeniden Değerlemesine İlişkin Hükümleri
SİRKÜLER
06/09
10.06.2021
KONU :
7326 Sayılı Kanun’un Taşınmaz ve Amortismana Tabi Varlıkların Yeniden Değerlemesine İlişkin Hükümleri
Vergi Affı olarak bilinen 7326 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun 09.06.2021 tarih ve 31506 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. (Söz konusu kanunun tam metnine 09.06.2021 tarihli ve 06/06 sayılı sirkülerimizde yer verilmişti.)
Kanunun 11 inci maddesi ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun geçici 31.maddesinde değişiklik yapılarak, taşınmaz ve amortismana tabi varlıkların yeniden değerlemesine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.
Saygılarımızla,
1. Yeniden Değerlemeden Yararlanabilecekler:
Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini (ATİK) 31.12.2021 tarihine kadar aşağıda yer alan kapsam, şart ve hükümlere uymak koşuluyla yeniden değerleyebileceklerdir.
Taşınmazlar mevzuatta, arsa, arazi, bina, tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli hak niteliğindeki üst haklar olarak tanımlanmıştır.
Kanun kapsamında taşınmazların yanı sıra tüm ATİK’ler de yeniden değerleme imkanına sahip bulunmaktadır. Bu sebeple makine-teçhizat, taşıt, demirbaş, gibi diğer duran varlıklar yeniden değerlemeye tabi tutulabilecektir.
Ancak sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmaz ve iktisadi kıymetler yeniden değerleme kapsamı dışındadır. Ayrıca finans ve bankacılık sektöründe faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri, emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları, münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler ile defter kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilenler değerleme uygulamasından yararlanamayacaktır.
Yeniden değerleme, yapılması zorunlu bir uygulama olmayıp ihtiyaridir. Ayrıca yeniden değerleme konusuna giren kıymetlerin tamamı veya bir kısmı için uygulamadan faydalanabilecektir.
2. Yeniden Değerlemeye Esas Alınacak Tutar:
Yeniden değerlemede, iktisadi kıymetin amortismanlar düştükten sonraki net defter değeri esas alınacaktır. Ancak, herhangi bir yılda amortisman ayrılmamış olsa da yeniden değerlemeye ilişkin hesaplamada amortismanların tam olarak ayrıldığı kabul edilecek ve değer artışı ona göre hesaplanacaktır.
Amortisman uygulamasına tabi olmayan boş arsa ve araziler için bunların defter kayıtlarında yer alan maliyet bedeli esas alınacaktır.
3. Endekslemede Dikkate Alınacak Oran:
Enflasyon düzeltmesine tabi tutulan en son bilançoda yer alan taşınmazlar ve ATİK’ler ile bunların amortismanları için yeniden değerleme oranı; maddenin yürürlüğe girdiği tarihinden bir önceki aya (Mayıs/2021) ilişkin Yİ-ÜFE değerinin (666,79), enflasyon düzeltmesine tabi tutulan bilançonun ait olduğu tarihi takip eden aya (Ocak/2005) ilişkin YİÜFE değerine (114,83) bölünmesi ile bulunacaktır.
Enflasyon düzeltmesi uygulaması dışında kalan taşınmazlar ve ATİK’ler ile bunların amortismanları için yeniden değerleme oranı maddenin yürürlüğe girdiği tarihden bir önceki aya (Mayıs/2021) ilişkin Yİ-ÜFE değerinin (666,79), taşınmazın/ATİK’in iktisap edildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunacaktır.
7144 sayılı Kanun kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulmuş olanlar için bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki aya (Mayıs/2021) ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, Mayıs/2018 (354,85) ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran dikkate alınacaktır.
Örnek: Mayıs/2020’de 1 milyon TL bedelle satın alınan ve normal amortisman yöntemiyle (50 yıl faydalı ömürle) amortismana tabi tutulan taşınmazın, Kanun hükmünün yürürlük tarihi itibariyle 2021 yılı 1. Geçici Vergi Dönemi Sonundaki birikmiş amortisman değeri 25.000 TL ve net defter değeri ise (1.000.000 – 25.000 =) 975.000 TL’dir.
|
|
Değerleme Öncesi Tutar (TL) (A) |
Katsayı (666,79 -2021 Mayıs Ayı Yİ-ÜFE Endeksi/485,37- 2020 Haziran Ayı Yİ-ÜFE Endeksi) (B) |
Değerlenmiş Tutar (TL) C=(A*B) |
Değer Artış Tutarı ((TL) D=(C-A) |
|
Maliyet Bedeli |
1.000.000,00 |
1,373776706 |
1.373.776,71 |
373.776,71 |
|
Amortisman Gideri |
25.000,00 |
1,373776706 |
34.344,42 |
9.344,42 |
|
Net Defter Değeri |
975.000,00 |
1,373776706 |
1.339.432,29 |
364.432,29 |
|
|
Değer Artış Tutarı |
Vergi Oranı |
Vergi Tutarı |
|
Ödenmesi Gereken Vergi |
364.432,29 |
2% |
7.288,65 |
Duran varlıkların maliyet bedeline eklenen giderler ile 163 ve 334 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri uyarınca maliyet bedeline dahil edilen kredi faizleri ve kur farkları için parçalı yeniden değerleme yapılacak ve duran varlığın yeniden değerleme sonrası değeri bulunacaktır.
4. Değer Artış Tutarının Bilançoda Gösterilmesi:
Değer artışları pasifte özel bir fon hesabında gösterilecek olup (522 MDV Yeniden Değerleme Artışları); değer artışı tutarının, sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulacaktır.
Yeniden değerlemeye tabi tutulan kıymetlerin elden çıkarılması halinde, pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışları, kazancın tespitinde dikkate alınmayacak ve bilanço kayıtlarında kalmaya devam edecektir.
5. Değer Artışı Üzerinden Ödenecek Vergi:
Yapılan yeniden değerleme sonrası pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %2 oranında hesaplanan vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın sonuna kadar bir beyanname ile gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilecektir.
İlk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir.
Beyanın zamanında yapılmaması ya da tahakkuk eden verginin süresinde ödenmemesi halinde bu madde hükümlerinden faydalanılamayacaktır.
Ödenen vergi; gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilemeyecek, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecektir.
6. Değer Artışları Üzerinden Amortisman Uygulaması:
İktisadi kıymetleri yeniden değerlemeye tabi tutanlar bu kıymetlerini, yapılan yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortismana tabi tutmaya devam edeceklerdir.
