7440 Sayılı Kanun’un Matrah ve Vergi Artırımına İlişkin Düzenlemeleri

Sirküler

03/09

16.03.2023

Konu :

 7440 Sayılı Kanun’un Matrah ve Vergi Artırımına İlişkin Düzenlemeleri

 

7440 sayılı Kanun’un 5. maddesinde Matrah ve Vergi Artırımına ilişkin düzenlemeler yapılmış olup, bu sirkülerimizde ilgili düzenlemelere yer verilmiştir.  

 

1. Matrah Ve Vergi  Artırımı Düzenlemeleri:

 

Kanun matrah ve vergi artışına ilişkin hükümleri ile 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 için geçerli olmak üzere; yıllık Gelir ve Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı, Gelir (Stopaj) veya Kurumlar (Stopaj) Vergisi Artırımı ve KDV Vergi Artırımı imkanı getirmektedir.

 

• Matrah ve vergi artırımı, yapılan vergi türüyle ilgili olarak olası vergi incelemelerinde tam koruma sağlamaktadır. Diğer bir ifadeyle, artırım yapılan yılda artırılan vergi türüne ilişkin inceleme ve tarhiyat yapılamayacaktır.

 

• Matrah ve vergi artışları; yıllık gelir ve kurumlar vergisi, KDV ve Gelir ve Kurumlar Vergisi Stopajları kapsamaktadır. Bu vergiler dışındaki vergi türlerinde (örneğin;   ÖTV, damga vergisi,  tapu harcı) geçerli değildir.  Diğer taraftan; matrah veya vergi artışı sadece artırılan vergi türü açısından bir korunma sağlanmaktadır.  Örneğin; kurumlar vergisi matrahını arttıran mükellef KDV artırımı yapmaz ise, KDV açısından yapılacak bir incelemede bulunan matrah farkı üzerinden kendisine cezalı KDV tarhiyatı yapılabilir. Bir başka husus ise; sadece matrah yada vergi artışı yapılan yıl için korunma sağlandığıdır. Örneğin; 2019 yılı için KDV artırımı yapan mükellefin bu artırımı 2019 yılına avantaj sağlarken artırım yapılmamışsa 2020 yılı inceleme sonuçlarına bir faydası olmayacaktır.

 

1.1. Yıllık Gelir Ve Kurumlar Vergisi Matrahı Artırımları:

 

Yıllık gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri ilgili yıllar beyanlarını bu Kanunla belirlenen süre içinde aşağıda belirlenmiş oranlarda arttırırlarsa anılan yıllar için bu vergiler açısından inceleme ve tarhiyat yapılamayacaktır.

 

YILLAR	Artırım Oranı (%)
2018	35
2019	30
2020	25
2021	20
2022	2022 Yılı Matrah Artırımına Oranı %25 Olmakla Beraber Artırım Yapılabilmesi İçin Özel Şartla Mevcuttur. Bu Şartlar  Sirkülerimizde Ayrı Bir Başlık Altında Aktarılacaktır.

 

• Arttırılacak matrahlar; üzerinden % 20 oranıyla vergi hesaplanacaktır. Ancak artırımda bulunulan yıla ilişkin yıllık beyannameler kanuni sürelerinde verilmiş ve tahakkuk eden vergiler (beyannamelere ait damga vergisi dahil)  zamanında ödenmişse ayrıca bu vergi türleri açısından Kanunun kesinleşmiş alacakların yeniden yapılandırılması ve kesinleşmemiş veya dava safhasındaki alacaklarla ilgili (Kanunun 2.ve 3.madde) hükümlerinden faydalanılmamışsa vergi oranı % 15 olarak dikkate alınacaktır. Ayrıca artırım yapılacak ilgili yıl beyannamelerinde ödenmesi gereken verginin bulunmaması halinde de (bu durumda asgari matrahlar üzerinden arttırım yapılmaktadır) bu hüküm uygulanacaktır.

 

• Öte yandan; arttırılacak matrahlar aşağıda belirtilen asgari matrahlardan az olamayacaktır. İlgili yılda zarar beyan edilmiş ya da sair nedenlerle matrah oluşmamışsa da yine bu asgari matrahlar dikkate alınacaktır:

 

Kurumlar Vergisi Mükelleflerinde Asgari Matrahlara Göre Ödenecek Kurumlar Vergisi
YILLAR	Asgari Matrah Artırımı	% 20 Oranıyla Ödenecek Vergi	% 15 Oranıyla Ödenecek Vergi
2018	200.000	40.000	30.000
2019	215.000	43.000	32.250
2020	230.000	46.000	34.500
2021	260.000	52.000	39.000

 

Bilanço Usulüne Göre Defter Tutan Gelir Vergisi Mükelleflerinde (Serbest Meslek Erbabı Dahil) Asgari Matrahlara Göre Ödenecek Gelir Vergisi
YILLAR	Asgari Matrah Artırımı	% 20 Oranıyla Ödenecek Vergi	% 15 Oranıyla Ödenecek Vergi
2018	94.000	18.800	14.100
2019	99.600	19.920	14.940
2020	105.800	21.160	15.870
2021	112.400	22.480	16.860

 

İşletme Hesabına Göre Defter Tutan Gelir Vergisi Mükelleflerinde Asgari Matrahlara Göre Ödenecek Gelir Vergisi
YILLAR	Asgari Matrah Artırımı	% 20 Oranıyla Ödenecek Vergi	% 15 Oranıyla Ödenecek Vergi
2018	63.800	12.760	9.570
2019	66.400	13.280	9.960
2020	70.500	14.100	10.575
2021	75.000	15.000	11.250
Beyana Tabi Geliri Sadece Gayrimenkul Sermaye İradı (Kira Geliri) Olanlarda Asgari Matrahlara Göre Ödenecek Gelir Vergisi (istisna dikkate alınmaz)
YILLAR	Asgari Matrah Artırımı	% 20 Oranıyla Ödenecek Vergi	% 15 Oranıyla Ödenecek Vergi
2018	37.600	7.520	5.640
2019	39.840	7.968	5.976
2020	42.320	8.464	6.348
2021	44.960	8.992	6.744

 

• Geliri sadece basit usulde vergilendirilen kazançtan oluşanlarda, asgari matrah bilanço esasına göre defter tutanlar için belirlenen asgari hadlerin 1/10  olarak belirlenmiştir. Geliri yukarıda sayılmış olanlar dışında kalan diğer gelir vergisi mükellefleri için ise işletme hesabına göre defter tutanlar için belirlenen asgari hadlerden aşağı matrah dikkate alınamayacaktır.

 

• İşe başlama ya da bırakma gibi nedenlerle kıst dönem faaliyette bulunanlar için yukarıda belirtilen asgari matrahları ay kesirleri tam sayılmak suretiyle dikkate alınacaktır.

 

• Öte yandan; stopaja tabi yatırım indiriminden (GVK madde 61) yararlanmış olan kurumlar vergisi mükelleflerinin kurumlar vergisi matrahlarının yanı sıra ilgili yılda beyan ettikleri yatırım indirimi stopajı tutarlarını da (dikkat edilirse matrah değil vergi tutarı arttırılacaktır) yıllar itibariyle yukarıda belirtilen oranlarda arttırmaları şarttır. (2018 yılı için % 35, 2019 yılı için % 30, 2020 yılı için % 25, 2021 yılı için % 20 ve 2022 yılı için % 25) 

 

Ancak; anılan yıla ilişkin yatırım indirimi tevkifatı beyan edilmemişse bu tevkifat matrahları yukarıda kurumlar vergisi mükellefleri için belirlenen asgari matrahların % 50 sinden az olmamak üzere gerçek tutarlarıyla beyan edilecek ve üzerinden % 15 oranıyla vergi hesaplanacaktır.

 

• Yatırım indiriminden yararlanılan yılda kurumlar vergisi matrahı oluşmamış bile olsa yatırım indirimi matrah ya da vergisinin artışının yanı sıra asgari matrahlar üzerinden kurumlar vergisi matrahı artışının da yapılması Kanun hükümlerinden yararlanılması bakımından şart tutulmuştur. 

 

• Önceki yıllardan devreden geçmiş yıllar mali zararı bulunanların matrah artışında bir kayba uğramaları söz konusudur. Şöyle ki; zarar beyan edilen yılla ilgili matrah artışında bulunulmuşsa bu zararın yarısının 2022 ve sonrasındaki dönem kazançlarından mahsup imkanı kalkmaktadır. Ancak 2022 yılı matrah artırımına ilişkin özel bir düzenleme mevcut olup bu düzenleme sirkülerimizde ayrı bir başlık altında incelenmiştir.

 

ÖRNEK:  (A) AŞ’nin 2020 yılı mali zararı 1.000.000 TL ise, bu yılla ilgili matrah artırımında bulunulduğunda,  bu zararın 500.000 TL lık kısmının 2022 ve sonraki yıllar kazançlarından mahsup edilmesi imkanı ortadan kalkacaktır.

• Matrah artırımının 31.05.2023 tarihine kadar yapılabilecek olup matrah artırımından önce 2022 yılı kurumlar vergisi beyannamesini vermiş ve matrah artırımında bulunulan yıllara ait zararların tamamını indirim konusu yapmış olanlar,(matrah artırımı bulunulan yıllara ait mali yıl zararlarının yarısı kullanılabilir) bu beyannamelerini, matrah artırımı yapılması için öngörülen başvuru süresi içinde (31.05.2023) düzeltmeleri halinde vergi cezası kesilmeyecek ve gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

 

Bu şekilde yapılan düzeltmeler üzerine tahakkuk eden vergiler, beyannamenin verildiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenecektir. Yapılan düzeltme nedeniyle 2022 yılına ilişkin geçici vergi beyannamelerinde düzeltme yapılmayacaktır.

 

• Mükellefin matrah artırımında bulunduğu yılla ilgili olarak bu vergiler açısından bir iadesi söz konusu ise, matrah artışı bu incelemenin yapılması ve sonucunda işlem yapılmasını engellemeyecektir.

 

ÖRNEK: (B) Ltd. Şti  2019 yılında sonuçlanan yıllara sari inşaat işlerinden dolayı hak edişlerinden tevkif edilmiş olan 100.000 TL  tutarındaki iadeyi almıştır. Anılan yıla ilişkin olarak matrah artırımında bulunsa bile, bu iade tutarı kapsamında daha sonra vergi incelemesi yapılabilecek, buna ilişkin olarak cezalı vergi istenilebilecektir.

• Kanunun yayım tarihinden önce kesinleşen tarhiyatlar matrah artırımına esas dönem matrahı ile birlikte dikkate alınır. Yani artırılacak tutar, ilgili dönem matrahı ile kesinleşen tarhiyatlar toplanarak hesaplanır.

 

1. 2022 Yılı Yıllık Gelir ve Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı:

 

Mükelleflerin 2022 takvim yılı gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını %25 oranından az olmamak üzere artırmaları mümkün bulunmaktadır. Ancak 2022 yılına matrah artırımı yapılabilmesi için madde hükmünde yer alan şartların sağlanmış olması gerekmektedir. Bu şartlar;

- 2022 yılına ait gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve

- 2022 yılına ait gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde yer alan matrahın; 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı 3. Geçici Vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması şarttır.

Eğer mükelleflerin 2022 yılı vergi matrahları, 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı 3. Geçici Vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın büyük olanından düşükse 2022 yılına ilişkin matrah artırımının yapılamaması durumu söz konusu olabilecektir. 

Örnek: 

a.	2021 Yılı KV Matrahı	1.000.000,00
b.	2022 Yılı 3. Geçici Vergi Matrahı	3.000.000,00
c.	2022 Yılı KV Matrahı	5.000.000,00
d.	2021 Yılı Artırılmış KV Matrahı (a+(a*%122,93))	2.229.300,00
e.	2022 Yılı Artırılmış 3. Geçici Vergi Matrahı (b+(b*%40))	4.200.000,00
f.	(d) ve (e) den büyük olan	4.200.000,00
g.	Artırılan Matrah (c*0,25)	1.250.000,00

 

Yapılacak kıyaslama sonucunda mükellefin 2022 yılı KV matrahı 4.200.000 TL’den büyük olduğu için 2022 yılı KV Beyannamesinin verilmesinin ardından bu yıla ilişkin matrah artırımında bulunulabilecektir.

2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen mükellefler tarafından 01.01.2023 tarihinden sonra matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda, yapılacak kıyaslamada düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınacaktır.

 

2022 takvim yılına ilişkin olarak; üçüncü geçici vergilendirme dönemi gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde; ikinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinde beyan edilen matrahın %100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar, sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde bu beyannamede beyan edilen matrahın %300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar yapılacak kıyaslamada dikkate alınacaktır.

2021 takvim yılı ve 2022 yılının üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş (ilgili yıllarda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar dâhil) olması durumunda, 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri için kıyaslama şartı aranmayacaktır. Kıyaslama yapılmaması için 2021 takvim yılı ve 2022 yılının üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması gerekmektedir.

 

2022 yılı asgari artırım tutarları;

- Kurumlar vergisi mükellefleri için 500.000 TL’den,

- Gelir vergisi mükelleflerinden bilanço esasına göre defter tutanlar ile serbest meslek erbabı için 200.000 TL’den,

- Gelir vergisi mükelleflerinden işletme hesabı esasına göre defter tutanlar için 105.000 TL’den az olamayacaktır.

 

Arttırılacak matrahlar; üzerinden % 20 oranıyla vergi hesaplanacaktır. Ancak artırımda bulunulan yıla ilişkin yıllık beyannameler kanuni sürelerinde verilmiş ve tahakkuk eden vergiler (beyannamelere ait damga vergisi dahil)  zamanında ödenmişse ayrıca bu vergi türleri açısından Kanunun kesinleşmiş alacakların yeniden yapılandırılması ve kesinleşmemiş veya dava safhasındaki alacaklarla ilgili (Kanunun 2.ve 3.madde) hükümlerinden faydalanılmamışsa vergi oranı % 15 olarak dikkate alınacaktır.

 

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları 2022 yılına ait zararlarının tamamı 2023 yılından itibaren izleyen yıl karlarından mahsup edemeyecektir.

 

2022 yılına yönelik matrah artırımında bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu yıla ilişkin yıllık beyannamelerinde hesaplanan vergilerinden mahsup edilemeyen geçici vergiler iade edilmeyecektir.

 

2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması 2022 yılına münhasır olmak üzere alınacak ek vergiler için bu döneme ilişkin inceleme ve tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmeyecektir.

 

1.2. Katma Değer Vergisi artırımı:

KDV mükellefleri yıllar itibariyle beyannamelerinde yer alan hesaplanan KDV toplamı üzerinden aşağıdaki oranlarda artış yaparlarsa anılan yıllara yönelik olarak KDV incelemesi ve tarhiyatı yapılamayacaktır:

 

YILLAR	Artırım Oranı (%)
2018	3
2019	3
2020	2,5
2021	2
2022	2

 

Dikkat edilirse matrah değil hesaplanan KDV üzerinden artış yapılacaktır. Öte yandan; aylık olarak artış söz konusu olmayıp ilgili yılın tamamı dikkate alınarak arttırılacak vergi hesaplanacaktır.

• Hesaplama sırasında; ihraç kayıtlı ve dahil işleme belgesi kapsamındaki tecil – terkinden yararlanılan teslimlerle ilgili beyan edilen vergiler hesaplanan vergiden düşülecektir.

 

• Mükellefin ilgili yıldaki beyanların tamamında istisna, veya sair nedenlerle hesaplanan KDV oluşmuyorsa, ya da sadece tecil-terkinli KDV söz konusu ise,  KDV artışı gelir ve kurumlar vergisi matrah artışına esas tutarlar üzerinden % 18 oranıyla hesaplanacaktır. Ancak, bu durumda ayrıca yıllık gelir yada kurumlar vergisi matrahı artırımı yapılması da şarttır.

 

• Bir çok KDV mükellefini ilgilendiren düzenleme ise; ilgili takvim yılında hem istisna, tecil-terkin ya da diğer nedenlerle hesaplanan KDV çıkmayan dönemler hem de hesaplanan KDV bulunan dönemler bir arada bulunuyorsa mükelleflerin karşılaştırma yapması gerekmektedir. Bu durumdaki mükellefler önce yukarıdaki oranlara göre arttırılması gereken KDV tutarlarını hesaplayacak daha sonra da yıllık gelir yada kurumlar vergisi matrah artışları üzerinden %18 oranıyla KDV hesaplayacaklardır. Bu ikisi yıllar itibariyle karşılaştırılacak, hangisi yüksekse o tutar KDV artışı olarak beyan edilecektir. Eğer, gelir yada kurumlar vergisi matrah artışı üzerinden hesaplanan KDV yüksek çıkıyorsa, KDV artışının yanı sıra gelir yada kurumlar vergisi matrahı artışı yapılması da zorunludur.

 

ÖRNEK:  (D) A.Ş.’nin 2019 yılı KDV beyanlarında hem istisna hem de KDV ye tabi işlem tutarları yer almaktadır. Anılan yıla ilişkin KDV beyanlarındaki hesaplanan KDV toplamı 2.000.000 TL dır. Bunun üzerinden yapılması gerekli artış (2.000.000 TL  * % 3=) 60.000 TL dır.  Mükellefin ilgili yıl kurumlar vergisi matrahı 1.200.000 TL  olup, buna kurumlar vergisi matrah artışı ( 1.200.000  TL  *  % 30 =) 360.000 TL dır. Bu tutar üzerinden % 18 oranıyla hesaplanan KDV (360.000 TL * %18=) 64.800 TL olmaktadır.

 İki hesaplama sonucu karşılaştırıldığında kurumlar vergisi matrah artışı üzerinden hesaplanan KDV (64.800 TL), ilgili yıl KDV beyannamelerinden hareketle hesaplanan KDV artışından (60.000 TL) daha yüksek olduğundan, 2019 yılına ilişkin artırılması gereken KDV tutarı 64.800 TL olmalıdır. Bu durumda, ayrıca kurumlar vergisi matrahının da arttırılması şarttır.

Yukarıdaki örnekte aksi olsaydı; KDV artırım hükümlerinden faydalanmak bakımından ayrıca kurumlar vergisi matrahı artışı zorunluluğu olmayacaktı. Buna rağmen, kurumlar vergisi bakımından artırım yapılması kurumlar vergisi açısından da koruma sağlayacağından tavsiye olunabilir.

• KDV artırımı yapılması, KDV incelemesi ve tarhiyatı yapılmasını engellemekle birlikte bunun iki istisnası mevcuttur.

 

Bunlardan birincisi, artırım yapılan yıldan devreden KDV geliyorsa, bu tutarla sınırlı olarak inceleme yapılabilmesidir.

ÖRNEK:  (V) Ltd. Şti.  2020 yılı için KDV artırımında bulunmuş olup, 2020 yılı Aralık ayı KDV beyannamesinde sonraki döneme devreden KDV tutarı 100.000 TL  dır.

Artış yapılsa bile 2020 yılı hesapları incelenerek 2020 yılı KDV indirimlerinin 100.000 TL lık kısmı reddedilebilir. Bu durumda 2020 yılına devreden KDV kalmayacağından, 2021 yılı vergilendirme dönemlerinde cezalı tarhiyat söz konusu olabilecektir.

Konuyla ilgili diğer istisna ise, KDV iadeleri yönündendir. Artırım yapılan yılda mükellefin KDV iadesi söz konusu ise, bu açıdan inceleme ve cezalı işlem yapılabilecektir. Ayrıca fiili ya da kaydi envanter sırasında belgesiz mal bulundurulduğu veya belgesiz hizmet satın alındığının tespiti halindeki işlemler ile müteselsil sorumluluk kapsamındaki işlemlerle ilgili inceleme ve/veya tarhiyat hakkı saklı bulunmaktadır.

• Bir yıl içinde her dönem beyanname vermemiş olan mükellefler için ilgili maddede özel düzenlemeler yapılmıştır.

 

• KDV artırımı kapsamında ödenen vergiler, indirim ya da iade konusu yapılamaz, Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahlarının tespitinde KKEG olarak dikkate alınır.

 

• Kanunun yayım tarihinden önce kesinleşen tarhiyatlar matrah artırımına esas dönem matrahı ile birlikte dikkate alınır. Yani artırılacak tutar, ilgili dönem matrahı ile kesinleşen tarhiyatlar toplanarak hesaplanır.

 

1.3. Gelir ve Kurumlar Vergisi Stopajı Artırımları:

Aşağıdaki ödemelerle ilgili stopaj artırımı yapılabilecektir:

 

* Ücret ödemeleri, 

* Serbest meslek kazancı elde eden gerçek kişilere yapılan ödemeler, 

* Yıllara sari inşaat taahhüt işleri yapan gerçek kişilere yapılan ödemeler, 

* Gayrimenkul sermaye iradı (kira) elde edenlere yapılan ödemeler, 

* Kar payı ödemelerinden (tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara, dar mükellef kurumlara dağıtılanlar)

* Çiftçilerden alınan zirai mahsuller ve hizmetlerle ilgili ödemeler,

* Vergiden muaf esnaftan yapılan alışlarla ilgili ödemeler,

* Yıllara sari taahüt işi yapan kurumlara yapılan ödemeler,

* Kooperatiflere ait taşınmaz kirası ödemeleri,

*Yıllara sari taahüt işi yapan dar mükellef kurumlara yapılan ödemeler,

 

Artışı yapılan stopaj türü ile ilgili olarak anılan yıla inceleme ve tarhiyat söz konusu olamayacaktır.

 

1.3.1. Ücret Stopajı Artırımları:

 

Özellikle kayıt ve beyan dışı ücret ödemeleri yapan işverenleri ilgilendiren bu düzenlemede;

İlgili yıla ait muhtasar beyannamelerde yer alan gayrisafi ücret ödemeleri toplamı üzerinden aşağıdaki oranlarda artış yapılması durumunda, ilgili yıllara yönelik ücret stopajı incelemesi ve tarhiyatı söz konusu olamayacaktır.

 

YILLAR	Artırım Oranı (%)
2018	%6
2019	%5
2020	%4
2021	%3
2022	%2

 

İlgili yıla ait muhtasar beyannameler eksik verilmişse, verilen beyannamelerdeki ücret ödemelerinin ortalaması esas alınarak yıllık tutara ulaşılması öngörülmektedir. Hiç beyanname vermeyenlerde ise çalışan işçi sayısı ve asgari ücret dikkate alınarak hesaplama yapılmasına ilişkin düzenlemeler mevcuttur.

 

1.3.2. Gerçek Kişilere Yapılan Serbest Meslek Ödemesi Stopajı Artırımları:

Bu kapsamda yapılacak stopaj artışında, ilgili yıl muhtasar beyannamelerinde bu stopaj türünde beyan edilmiş gayrisafi tutarların toplamı üzerinden aşağıdaki oranlarla artış yapılacaktır:

YILLAR	Artırım Oranı (%)
2018	%6
2019	%5
2020	%4
2021	%3
2022	%2

 

Anılan yılda bu kapsamda beyan yoksa, bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri için geçerli olan asgari matrah tutarlarının yarısı üzerinden %15 oranıyla artış hesaplanır.

Yabancı kurumlara serbest meslek kazancı çerçevesinde yapılan ödemelerle ilgili yapılması gereken stopaj bu kapsama girmemektedir.

 

1.3.3. Gayrimenkul Sermaye İradı (Kira) Elde Edenlere Ödemelerle İlgili Stopaj Artışı:

 

Bu kapsamda yapılacak stopaj artışında, ilgili yıl muhtasar beyannamelerinde bu stopaj türünde beyan edilmiş gayrisafi tutarların toplamı üzerinden aşağıdaki oranlarla artış yapılacaktır:

 

YILLAR	Artırım Oranı (%)
2018	%6
2019	%5
2020	%4
2021	%3
2022	%2

 

Anılan yılda bu kapsamda beyan yoksa, geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşan gelir vergisi mükelleflerindeki matrah artışında geçerli asgari matrah tutarının üzerinden %15 oranıyla artış hesaplanır.

 

Yabancı kurumlara gayrimenkul sermaye iradı çerçevesinde yapılan ödemelerle ilgili yapılması gerekli stopaj bu kapsama girmemektedir.

 

Kooperatiflere ait taşınmazlara yapılan kirası ödemeleri kapsam dahilindedir.

 

1.3.4. Kar Payları İle İlgili Stopaj Artışı:

Tam mükellef kurumlar tarafından, dağıtılan kar payları ile dar mükellef kurumlar tarafından ana merkeze aktarılan tutarlar matrah artırımı kapsamına alınmıştır.

 

YILLAR	Artırım Oranı (%)
2018	%6
2019	%5
2020	%4
2021	%3
2022	%2

 

Kar dağıtımına bağlı stopaj artırımında bulunulmak istenen yıl içinde hiç muhtasar beyanname verilmemiş olması veya muhtasar beyanname verilmekle birlikte artırılması istenen ödeme türünün beyannamede bulunmaması halinde kurumlar vergisi yönünden de matrah artırımında bulunulması şarttır. Bu durumda artırılan kurumlar vergisi matrahlarının %80’inden az olmamak üzere belirlenen tutarlar üzerinden %15 oranında hesaplanan verginin, ödemek suretiyle, bu imkandan yaralanılabilecektir.

 

1.3.5. Yıllara Sari İnşaat Taahhüt İşleri Yapanlara Ödemelerle İlgili Stopaj Artışı:

İnşaat taahhüt işi yapan yabancı veya Türk kurumlarına yapılacak ödemeler de bu hükme dahildir. Bu kapsamda yapılacak stopaj artışında,  ilgili yıl muhtasar beyannamelerinde bu stopaj türünde beyan edilmiş gayrisafi tutarların toplamı üzerinden aşağıdaki oranlarla artış yapılacaktır:

 

YILLAR	Artırım Oranı (%)
2018	1
2019	1
2020	1
2021	1
2022	1

 

Anılan yılda bu kapsamda beyan yoksa, bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri için geçerli olan asgari matrah tutarları üzerinden % 3 oranıyla artış hesaplanır.

 

1.3.6. Çiftçilerden Alınan Zirai Mahsuller ve Hizmetlerle İlgili Stopaj Artışı:

 

Bu kapsamda yapılacak stopaj artışında,  ilgili yıl muhtasar beyannamelerinde bu stopaj türünde beyan  edilmiş gayrisafi tutarların toplamı üzerinden ilgili yılda geçerli olan stopaj oranlarının %25 i oranında artış yapılacaktır:

İlgili yıllarda geçerli stopaj oranları aşağıdaki gibidir:

 

Yukarıdaki tablodaki tevkifat oranlarının %25 i vergi artışı olarak dikkate alınacaktır.

 

Anılan yıllarda bu kapsamda muhtasar beyanname ile beyan edilen tevkifat yoksa, bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri için geçerli olan asgari matrah tutarları üzerinden % 2 si oranında artış yapılacaktır.

 

1.3.7. Vergiden Muaf Esnafa Yapılan Ödemelerle İlgili Stopaj Artışı:

Bu kapsamda yapılacak stopaj artışında, ilgili yıl muhtasar beyannamelerinde bu stopaj türünde beyan edilmiş gayrisafi tutarların toplamı üzerinden ilgili yılda geçerli olan tevkifat oranlarının % 25 i oranında artış yapılacaktır:

Anılan yıllardaki muhtasar beyannamelerde bu kapsamda tevkifat beyanı yoksa, bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri için geçerli olan asgari matrah tutarları  üzerinden  % 5 i oranında artış yapılacaktır.

 

1.3.8. Diğer Hususlar:

• Stopaj artışı yapılması halinde, kar dağıtım stopajı için hariç, gelir yada kurumlar vergisi matrahlarının arttırılması şart değildir.

 

• Yıl içinde işe başlama yada bırakma nedeniyle kıst dönemde faaliyet gösterilmişse ay kesri tam sayılmak suretiyle hesaplama yapılacaktır.

 

• Kanunun yayım tarihinden önce kesinleşen tarhiyatlar matrah artırımına esas dönem matrahı ile birlikte dikkate alınır. Yani artırılacak tutar, ilgili dönem matrahı ile kesinleşen tarhiyatlar toplanarak hesaplanır.

 

• Artırımdan yararlanılarak hesaplanan gelir vergisine herhangi bir istisna ve indirim uygulanmayacaktır.

 

1.4.Matrah ve Vergi Artırımı İle İlgili Ortak Hususlar:

• Matrah ve vergi artırımının 31.05.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) kanunda öngörülen şekilde yapılması ve hesaplanan veya artırılan gelir, kurumlar ve katma değer vergilerinin peşin veya ilk taksiti 30.06.2023 ‘den başlamak üzere aylık dönemler halinde azami 12 eşit taksitte ödenmesi şarttır. Ödemenin 12 eşit taksitte yapılması durumunda artırılan tutar 1,09 katsayı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünerek ödenir.

 

• Matrah veya vergi artırımı dolayısıyla mükelleflerce verilen yıllık, muhtasar ve katma değer vergisi beyannameleri ve diğer beyannameler için damga vergisi 1.000 Türk lirası olarak alınacaktır ve bu vergi ilk taksit ödeme süresi içinde ödenecektir.

 

• Hesaplanarak veya artırılarak ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak kabul edilmez; indirim, mahsup ve iade konusu yapılmaz.

 

• Matrah veya vergi artırımı sonucunda tahakkuk eden vergilerin tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi halinde, bu vergilerden (damga vergisi hariç) %10 indirim yapılacak ve katsayı uygulanmayacaktır.

 

• Vergilerin Kanunda belirtilen şekilde ödenmemesi halinde, ödenmeyen vergi tutarları ilk taksit ödeme süresinin son günü vade kabul edilerek 6183 sayılı Kanuna göre gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsil edilecek, ancak madde hükmünden yararlanılamayacaktır.

 

• Artırıma esas alınan ücret tutarları ile matrahlar, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamayacaktır.

 

• Matrah artırımı bulunulan yıl için daha sonra (geçici vergi dahil) Gelir Vergisi veya Kurumlar Vergisi yönünden vergi incelemesi ve cezalı tarhiyat yapılmayacaktır.

 

• Matrah veya vergi artırımında bulunulması, Kanunun yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmeyecektir. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemleri, 20.03.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) sonuçlandırılamaması halinde, bu işlemlere devam edilmeyecektir.

 

• Matrah ve vergi artışı yapılmış olması, mükellefin anılan yıla ait defter ve belgelerini saklama ve inceleme elemanına ibraz etme sorumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.

 

• Daha önce haklarında vergi incelemesi yapılmış mükellefler, vergi incelemesi yapılan yıllar içinde artırımda bulunabilir.

 

• Öte yandan, daha önce de belirttiğimiz üzere matrah veya vergi artışı yapılmayan yıllar yada artışı yapılan yıldaki bu kapsama girmeyen vergiler açısından inceleme ve tarhiyat yapılması mümkündür.

 

• Matrah veya vergi artırımı ile ilgili olarak doğru beyan yapılmaması veya vergi hataları nedeniyle eksik tahakkuk eden vergiler, ilk taksit ödeme süresinin sonunda tahakkuk etmiş sayılır ve ödenmemesi halinde 6183 sayılı Kanuna göre takip edilir. Şu kadar ki, Kanun hükümlerinin ihlal edilmemiş olması şartıyla mükellefe bildirimde bulunularak eksik tahakkuk eden tutarın bir ay içinde geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi istenir, verilen sürede ödeme yapılması halinde eksik tahakkuk eden vergiler açısından Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmaz.

 

Saygılarımızla,