7440 Sayılı Kanun’un Yeniden Yapılandırılan Kamu Alacaklarına İlişkin Düzenlemeleri
Sirküler
03/05
13.03.2023
Konu :
7440 Sayılı Kanun’un Yeniden Yapılandırılan Kamu Alacaklarına İlişkin Düzenlemeleri
Vergi Affı olarak bilinen ve içinde birçok Kanuni düzenlemeyi içeren 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun 12.03.2023 tarih ve 32120 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Kanunun yeniden yapılandırılan kamu alacaklarına ilişkin düzenlemeleri iş bu sirkülerimizin konusunu oluşturmaktadır.
Yeniden Yapılandırma Kapsamına Giren Kamu Alacakları:
7440 sayılı Kanun ile aşağıda belirtilen bazı kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması sağlanmaktadır.
* 31.12.2022 tarihi (bu tarih dahil) öncesi dönemlere ilişkin ( beyana dayana vergilerde bu tarih ve öncesinde verilmesi gereken beyannamelere ait) Vergi Usul Kanunu kapsamındaki vergi, ceza, faiz ve zamlar, (Gelir veya Kurumlar vergisine mahsuben 2022 yılında ödenmesi gereken geçici vergi hariç)
* 31.12.2022 tarihinden önce birçok kanun hükümlerine göre tahakkuk eden idari para cezaları,
* 6183 sayılı Kanun kapsamında ilgili tahsil dairesince takip edilen asli ve feri alacaklar,
* 31.12.2022 ( bu tarih dahil) öncesinde gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanuna göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri ve gecikme zamları,
* Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve ödenmemiş olan
- 2022 Aralık ve öncesi aylara ilişkin 4/a,4/b ve 4/c kapsamındaki sigortalı statülerine ilişkin; sigorta primi, emekli keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, isteğe bağlı sigorta primi, topluluk sigortası primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı,
- 31.12.2022 tarihine kadar (bu tarih dahil) bitirilmiş olan özel inşaat ve ihale konusu işlere ilişkin eksik işçilik tutarları üzerinden hesaplanan sigorta primi ile gecikme cezası ve gecikme zammı,
- 31.12.2022 tarihine kadar (bu tarih dahil) işlenen fiillere ilişkin idari para cezaları, gecikme cezası, gecikme zammı,
- İlgili kanunları gereğince takip edilen 2022 Aralık ayı ve önceki aylara ilişkin damga vergisi, özel işlem vergisi, eğitim katkı payı ile gecikme cezası, gecikme zammı
* Vadesi 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde 12.03.2023 tarihi itibariyle ödenmemiş olan İl Özel İdarelerine ait asli ve fer’i alacakları,
* Belediyelere bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilen ve 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dahil) önceki dönemlere ait alacaklar.
* Belediye Gelirleri Kanunu’na göre tahsili gereken ve vadesi 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde 12.03.2023 tarihi itibariyle ödenmemiş bulunan ücret ve pay alacakları ile fer’i alacaklar.
* Vadesi 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde 12.03.2023 tarihi itibariyle ödenmemiş bulunan su, atık su ve katı atık bedelleri ile bu alacaklara bağlı fer’i alacaklar.
* Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarının (YİKOB) vadesi 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde 12.03.2023 tarihi itibariyle ödenmemiş bulunan alacakları.
* Kanunun 9 uncu ve 10 uncu maddesi ile getirilen yapılandırmalar
(Bunlar için genel hükümlerden farklı ödeme ve taksitlendirme süreleri mevcuttur.)
-5174 sayılı Kanun kapsamındaki oda ve borsa aidat alacakları,
-3568 sayılı SMMM ve YMM Kanunu kapsamındaki aidatlar,
-5362 sayılı Kanun kapsamındaki esnaf ve sanatkarların oda aidatları,
- Avukatlık Kanunu hükümlerine göre avukatların ve stajyer avukatların baro kesenekleri,
-Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Türk Tabipleri Birliği, Türk Diş Hekimleri Birliği, Türk Veteriner Hekimleri Birliği Kanunları kapsamında ödemeleri gereken oda aidatları,
- Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Kanunu hükümlerine göre üyelerin odalara olan aidat borçları
* 7440 sayılı Kanun kapsamına giren alacakların, 12.03.2023 tarihinden önce 6183 sayılı Kanun ve diğer kanunlar uyarınca tecil edilip de tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olanlarından, kalan taksit tutarları için borçlular, talep etmeleri halinde bu Kanun hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
* 7256 sayılı Kanun ile 7326 sayılı Kanuna göre yapılandırılan ve 12.03.2023 tarihi itibarıyla ödemeleri devam eden alacaklar açısından, borçlular talep etmeleri halinde bu Kanun hükümlerinden yararlanabilir.
* Aşağıda yer alan alacaklar bu kanun hükümlerinden yararlanamayacaktır:
- 5393 sayılı Kanunun geçici 5 inci maddesi, 5216 sayılı Kanununun geçici 3 üncü maddesi kapsamında uzlaşılan alacaklar ile 6552 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında yapılandırılan alacaklar,
- 6736 sayılı Kanun, 7020 sayılı Kanun ve 7143 sayılı Kanun hükümlerine göre 12.03.2023 tarihi itibarıyla taksit ödemeleri devam eden alacaklar.
* 7440 sayılı Kanun’a göre ödenecek alacaklarla ilgili olarak tatbik edilen hacizler, yapılan ödemeler nispetinde kaldırılacak ve buna isabet eden teminatlar iade edilecektir.
Hangi Dönem Kamu Alacakları Kapsam Dahilindedir :
Kanun kapsamına giren vergi, ceza, faiz ve zamlar dönemsel açıdan şu şekilde tanımlanmıştır:
* 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dahil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı ceza, faiz ve zamlar,
* 2022 yılına ilişkin olarak 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dahil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları ile fer’i alacaklar
* 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dahil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları.
Buna göre; örneğin 2022 yılı Kasım ayına ilişkin olup, 2022 yılı Aralık ayında verilen KDV beyannamesi, 2021 yılına ilişkin Kurumlar Vergisi Beyannamesi, 2022 yılına ilişkin MTV ile aynı yıla ilişkin Emlak Vergisi Kanun hükümlerinden yararlanılabilecektir. Gelir veya kurumlar vergisine mahsuben 2022 yılında ödenmesi gereken geçici vergi tahakkukları 7440 sayılı Kanun kapsamı dışında tutulmuştur.
Vergi aslına bağlı olmayan vergi cezalarında ise, bu cezaya ilişkin tespitin 31.12.2022 tarihinden önce yapılmış olması şarttır.
1. Kesinleşmiş Alacakların Yeniden Yapılandırılması:
Kanun kapsamına giren ve Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle vadesi geldiği halde ödenmemiş yada ödeme süresi geçmemiş vergiler için yeniden yapılandırma imkan getirilmiştir.
Özet Tablo |
|
Ödenecek Tutar |
Tahsilinden Vazgeçilecek Tutar |
Vergi aslı |
Vergi aslına bağlı olarak kesilen cezaların tamamı |
Vergi aslına bağlı olmayan cezaların % 50’si |
Vergi aslına bağlı olmayan cezaların kalan % 50’si |
Kanun kapsamındaki İdari para cezası |
Cezaya bağlı fer’i alacakların tamamı |
İştirak fiilleri nedeniyle kesilen vergi cezalarının % 50’si |
İştirak fiilleri nedeniyle kesilen vergi cezalarının kalan % 50’si |
Gecikme faizi, gecikme zammı ve gecikme cezası yerine Yİ-ÜFE esas alınarak belirlenecek tutar |
Gecikme cezası, gecikme zammı, gecikme faizi gibi fer’i alacakların tamamı |
2. Kesinleşmemiş veya Dava Safhasında Bulunan Alacaklarla İlgili Düzenlemeler:
Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle;
-Davası devam eden yada dava açma/temyiz süresi karar düzeltilmesi başvurusu geçmemiş olan ikmalen, re’sen yada idarece yapılmış vergi tarhiyatları ve kesilmiş cezalar,
-Tarhiyat sonrası uzlaşması henüz gerçekleşmemiş durumda olan alacaklar ile
-Uzlaşma sağlanamamış ancak dava açma süresi sona ermemiş olan alacaklar için
bu Kanun hükümlerinden faydalanmak mümkün bulunmaktadır. Tarhiyat öncesi uzlaşma safhasında bulunanlarda ise henüz bir tarhiyat söz konusu olmadığından bu madde değil inceleme ve tarhiyat safhasındakilerle ilgili düzenlemeye ait madde (madde:4) geçerlidir.
Kanunun bu maddeyle ilgili düzenlemelerine göre ödenmesi gereken ve silinecek tutarlar şu şekilde tasnif edilebilir:
2.1. İlk Derece Yargı Mahkemesinde Dava Açılmış Yada Dava Açma Süresi Geçmemişse (Henüz Karar Verilmemiş):
Tarhiyat sonrası uzlaşma safhasında olanlar da bu kapsamdadır. Bu duruma girenlerde; vergi aslının % 50 si Kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE değişim oranlarına göre hesaplanacak faizle birlikte ödenirse, vergi aslının kalan yarısı ile vergi aslına bağlı cezaların tamamından ve gecikme zammı ile gecikme faizinden vazgeçilecektir.
Bu aşamada olan vergi aslına bağlı olmayan cezalarda (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları) ise cezanın % 25 i ödenirse kalan % 75 i silinecektir.
İlk derece mahkemesinin kararı bir üst mahkemece bozulmuş ise, yine bu kapsamda ödeme yapılacaktır.
2.2. Temyiz Safhasında Bulunanlarda:
Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle verilen en son karar dikkate alınarak aşağıdaki durumlara göre işlem yapılacaktır:
(En son karar, kanunun yayımlandığı tarihten önce taraflardan birine tebliğ edilmiş olan karardır.)
a. Tarhiyat terkin edilmişse:
Vergi aslının % 10 u ile bu kısma isabet eden Yİ-ÜFE değişim oranlarına göre hesaplanacak faiz ödenecek olup, bu durumda vergi aslının % 90’ı ile, vergi aslına bağlı cezaların tamamı ve gecikme zammı ile gecikme faizi silinecektir.
Bu aşamada olan vergi aslına bağlı olmayan cezalarda (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları)ise cezanın % 10 ı ödenecek kalan % 90 ı silinecektir.
b. Tarhiyat tasdik edilmişse:
Vergi aslının tamamı ile bu kısma isabet eden Yİ-ÜFE değişim oranlarına göre hesaplanacak faiz ödenecek olup, bu durumda vergi aslına bağlı cezaların tamamı ve gecikme zammı ile gecikme faizi silinecektir.
Bu aşamada olan vergi aslına bağlı olmayan cezalarda (usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları) ise cezanın % 50 i ödenecek, kalan % 50’i silinecektir. Bozma kararı olması halinde ise cezanın % 25 i ödenecek, kalan % 75 i silinecektir.
En son karar, kanunun yayımlandığı tarihten önce taraflardan birine tebliğ edilmiş olan karar kabul edildiğinden, mükelleflerin bu düzenlemelerden faydalanabilmek için davadan vazgeçtiklerini de dikkate alarak ihtiyatlı davranmalarında fayda bulunmaktadır. Zira, Kanun öncesinde verilmiş mahkeme kararı vergi idaresine tebliğ edilmiş ama henüz mükellefe tebliğ edilmemiş olabilir.
3. İnceleme ve Tarhiyat Safhasında Bulunan Alacaklarla İlgili Düzenlemeler:
Kanunun yayımlandığı tarihten önce, başlanılmış ve henüz tamamlanamamış vergi incelemelerine ve bunlara ilişkin tarh ve tahakkuk işlemlerine devam edilecektir.
Bu incelemeler sonucunda;
- tarh edilen vergilerin % 50 si,
- bu kısma ait Kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE değişim oranlarına göre hesaplanan faiz,
- ve Kanunun yayımından dava açma süresinin sonuna kadar hesaplanan gecikme faizi
bu madde kapsamında ödenirse; vergi aslının kalan yarısı ile, Kanun yayımlandığı tarihe kadar işleyen gecikme faizinden ve vergi aslına bağlı cezaların tamamından vazgeçilecektir.
Vergi aslına bağlı olmayan cezaların ise % 25 inin ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda kalan % 75 silinecektir.
Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlamış vergi incelemeleri için bu madde hükümleri geçerli olduğundan burada, incelemeye başlamanın tanımı önem arz etmektedir. İncelemeye başlama tarihi kanunda 213 sayılı VUK’nun 140.maddesine göre tayin olunacağı belirtilmiştir. Buna göre; 12.03.2023 tarihinden önce mükellefler nezdinde vergi incelemesine başlanıldığı hususunu bir tutanağa/yazıya bağlanması, incelemeye başlama olarak belirtilmiştir.
İncelemesi Sürenlerde Matrah ve Vergi artırımı:
12.03.2023 tarihinden önce başlamış ve tamamlanamamış vergi incelemelerine muhatap olan mükelleflerin matrah veya vergi artırımında bulunmaları halinde yukarıdaki hükümler yerine farklı bir düzenlemeden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır. Buna göre; artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, (iade taleplerine ilişkin incelemeler hariç), 7440 sayılı Kanunun yayımını izleyen yedi iş günü içinde (Kanun 12.03.2023 tarihinde yayımlanmıştır) sonuçlandırılamaması halinde, incelemeye devam edilmeyecektir.
Takdir işlemleri için de aynı şekilde hareket edilecektir. İncelemenin sonuçlandırılması; inceleme raporları ya da takdir kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal etmesi olarak tanımlanmıştır.
Eğer incelemeler bu süre içinde tamamlanırsa, inceleme raporlarının ve takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesinden önce matrah ya da vergi artışında bulunulmuş olması şartıyla, bulunan farklar matrah ve vergi artışından düşülerek işlem yapılacaktır. Mükellefin beyan ettiği matrah ya da vergi artışının üstünde bir fark kalıyorsa tarhiyat bu kalan kısım için söz konusu olacaktır.
Tabiatıyla bu kısım için ise yukarıdaki bölümde belirtilen inceleme raporu üzerine yapılacak tarhiyatlarla ilgili yapılandırma hükümlerinden faydalanılabilecektir.
Bu durumda olan mükelleflerin matrah ve vergi artırımlarının inceleme sonucu bulunan farklardan düşülebilmesi için, bu artırımlarını inceleme raporunun ya da takdir kararının vergi dairesi kayıtlarına intikal etmesinden önce yapmaları gereklidir. Bu nedenle; lehine olacağı düşüncesiyle bu uygulamayı tercih edecek mükelleflerin Kanunun yayımlanmasını takiben gerekirse vergi dairesiyle ve inceleme elemanından da bilgi alarak mümkün olan en kısa sürede matrah artırımı yapmalarında fayda bulunmaktadır.
4. Pişmanlıkla veya Kendiliğinden Verilecek Beyanlarla İlgili Düzenlemeler:
Mükellefin kanunun 5. maddesi dışında kalan ( ÖTV, Damga Vergisi gibi) vergiler için geçmişte riski mevcutsa bunlar için gerekli yasal şartların mevcut olması kaydıyla pişmanlıkla beyanname vermesi mümkündür. Ancak; Vergi Usul Kanunu’ndaki hükümlere göre pişmanlıkla beyan üzerine tahakkuk eden verginin 15 gün içinde ve gecikme zammı oranıyla hesaplanacak pişmanlık zammıyla birlikte ödenmesi gerekmektedir.
Bu Kanun ile bu konuda da kolaylık getirilmektedir. Şöyle ki; kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak pişmanlıkla beyan edilen matrahlar üzerinden tarh ve tahakkuk edecek vergiler Kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE endeksindeki artış oranındaki faizle birlikte bu Kanundaki süre ve şekilde ödenirse, pişmanlık zammı ve ceza alınmayacaktır. Görüldüğü gibi hem pişmanlık zammı yerine enflasyon artışı oranında faiz ödenmek suretiyle bir avantaj sağlanmakta hem de ödeme bu Kanun ile getirilen süreye yayılmaktadır.
Kendiliğinden verilen beyannamelerde de aynı avantajlar sağlanmaktadır. Üstelik bunlarda vergi ziyaı cezası da söz konusu olduğundan bu cezanın tamamı silinmektedir.
Emlak Vergisi, Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenmiş pişmanlık kapsamına girmemekle birlikte bu Kanunla 31.12.2022 tarihinden önceki dönemlere ilişkin emlak vergisi bildirimlerini vermeyen yada eksik tahakkuk ettiren mükelleflere de benzer avantajlar sağlanmaktadır.
Bazı durumlarda matrah veya vergi artırımı yerine pişmanlıkla beyanda bulunmak avantajlı olabilir. Olayın özelliğine göre karar verilmesinde fayda bulunmaktadır.
ÖRNEK:
(X) firması 2020 yılına ilişkin olarak KDV açısından sadece anılan yılın Aralık ayında gerçekleşen bir işlemden dolayı riski olduğunu düşünmektedir. Bu riskin matrahı 30.000 TL, KDV si ise 5.400 TL dır. Bu mükellefin 2020 yılında beyan ettiği hesaplanan KDV toplamı 3.000.000 TL olduğunu varsayalım.
Bu firma, 2020 yılında KDV açısından başkaca bir problemi olmadığı kanaatinde ise belirtilen yıl için KDV vergi artırımı mı yoksa pişmanlıkla beyanda mı bulunacağına karar verirken bu iki işlemin maliyetini karşılaştırabilir.
2020 yılı için KDV artırımının kendisine maliyeti (3.000.000 TL * % 2,5 =) 75.000 TL olacaktır. Buna karşılık Aralık ayı için bu Kanun kapsamında pişmanlıkla beyanda bulunursa 5.400 TL + Yİ-ÜFE faiz tutarında bir ödeme yapması gerekecektir. Firma eğer, anılan yıl için olası bir vergi incelemesinde KDV açısından başkaca hiçbir riski olmadığına eminse KDV artırımı yerine pişmanlıkla beyanda bulunabilir.
5. Vergiye Uyumlu Mükellef Yönelik Yapılan Tarhiyatlara Yönelik Düzenlemeler:
Vergiye uyumlu mükellef indiriminde, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda kesinleşmiş olması koşuluyla vergi beyannamelerindeki vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunması uyumlu mükellef indirimini bozmaktadır.
7440 sayılı Kanun ile yapılan düzenleme ile bu Kanun’un “Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar” (madde 3) ile “İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler” (madde 4) başlıklı hükümlerine göre yapılandırılarak kesinleştirilen tarhiyatlar için vergiye uyumlu mükellef indiriminin bozulmayacağı hükme bağlanmıştır. Ancak yapılandırmanın ihlal edilmesi halinde sağlanan avantajdan faydalanılamayacaktır.
Geçmiş dönem tarhiyatları nedeniyle yararlanılamayan vergiye uyumlu mükellef indirimi için herhangi bir düzeltme yapılamayacaktır.
ORTAK HÜKÜMLER
Ödeme Seçeneği |
Katsayı |
12 taksitle ödeme |
1,09 |
18 taksitle ödeme |
1,135 |
24 taksitle ödeme |
1,18 |
36 taksitle ödeme |
1,27 |
48 taksitle ödeme |
1,36 |
Buna göre örneğin; yeniden yapılandırmada vergi aslına Yİ-ÜFE faizi eklenmesi sonucu 120.000 TL olarak tespit edilen borç için 12 taksitle ödeme seçeneği tercih edilirse ödenmesi gereken toplam meblağ (120.000 TL * 1,09 =) 130.800 TL olacak, her bir taksit tutarı ise (130.800 TL / 12 =) 10.900,00 TL olacaktır.
Birinci ve ikinci taksitlerin ödeme sürelerinde tam ödenmemesi ya da süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen diğer taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya bir takvim yılında üçten fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir.
Söz konusu Kanun sirküler ekimizde yer almaktadır.
Saygılarımızla,
© Copyright 2019 As Bağımsız Denetim ve YMM A.Ş. Tüm Hakları Saklıdır.